Mağdur çalıştıran işverene teşvik
Yargılama sonucu sanığın mahkum edilmiş olması çoğu zaman tek başına ne mağduru, ne de toplumun vicdanını yeterince tatmin ediyor. Maruz kaldığı eylem nedeniyle ortaya çıkan olumsuz sonuçların mağdur açısından mümkün olduğunca ortadan kaldırılması ve mağdurun uğradığı zararın telafi edilmesi son derece önemli. Suç mağdurlarının daha kapsamlı, etkin ve güvenli bir biçimde korunması, sosyal devlet ilkesinin bir gereği.
Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan Mağdur Hakları Kanunu Tasarısı, tam olarak bu yaklaşımın bir yansıması. Adalet Bakanlığı’na bağlı Mağdur Hakları Dairesi, bu kapsamda dünyadaki pek çok uygulamayı gözden geçirmiş. Kanunun mevcut haliyle yasalaşması durumunda, işverenlerin engelli işçi çalıştırma zorunluluğuna benzer şekilde mağdur çalıştırma zorunluluğu da söz konusu olacak.
Tasarıda, ihtiyaç duyması ve talep etmesi durumunda, tasarıda belirtilen suçlardan dolayı mağdur olanlar ile mağdurun ölümü veya maluliyeti halinde bakmakla yükümlü olduğu kişilerden birine istihdamda öncelik sağlanması düzenlenmiş. Bununla birlikte, kamu kurum veya kuruluşlarında çalışmakta olup, tasarıda belirtilen suçlar nedeniyle yerleşim yerini değiştirmek zorunda kalan mağdurların talep etmeleri halinde, görev yerleri değiştirilmesi gerekiyor.
Prim desteği var
Yasa tasarısındaki bir diğer önemli düzenleme, mağdur kişileri çalıştıran kişilere yönelik getirilecek olan teşvik. Engelli personel çalıştıran işverenlere prim teşvikleri çerçevesinde sağlanan avantajlara benzer bir uygulama söz konusu olacak. Bu kapsamda, mağdur personelin prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hisselerinin tamamı Hazine’ce karşılanacak.
Ayrıca, engelli çalıştırılması uygulamasına benzer şekilde, kontenjan fazlası mağdur çalıştıran veya yükümlü olmadıkları halde mağdur çalıştıran işverenlerin bu şekilde çalıştırdıkları her bir mağdur için prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren payının tamamı da yine Hazine tarafından karşılanacak.
Tasarıda, korumalı işyerlerinde çalışan mağdur kişilerin işsizlik sigortası işveren payının da teşvik kapsamında Hazine tarafından karşılanması düzenlenmiş. Buna göre, halihazırda korumalı işyerlerinde çalışan ve işgücü piyasasına kazandırılmaları güç olan zihinsel veya ruhsal engelliler için geçerli olan uygulamanın kapsamı genişletilerek, Mağdur Hakları Kanunu’ndan yararlanan ve işgücü piyasasına kazandırılmaları güç olan mağdurların işsizlik sigortası işveren payının da Hazine tarafından karşılanması sağlanacak.
Mağdur kimdir?
Tasarıda düzenlenen hak ve hizmetlerden yararlanabilmek için kişinin öncelikle Adalet Bakanlığı tarafından ortaya konulan “mağdur” tanımının içinde yer alması gerekiyor. Kanun tasarısındaki tanıma göre, mağdur; suç nedeniyle fiziksel, zihinsel, ruhsal veya ekonomik olarak doğrudan zarar gören kişiyi ifade ediyor.
Bununla birlikte, tasarıda cinsel suç, aile içi şiddet, terör, göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti suçu mağdurları ile çocuk, kadın, yaşlı ve engelli mağdurlar “kırılgan gruplar” şeklinde tanımlanmış.
Şirketler kaç kişi alacak?
Mağdur Hakları Kanunu Tasarısı’nın yasalaşması durumunda, İş Kanunu’nda engelli ve eski hükümlü çalıştırma zorunluluğunun düzenlendiği 30. maddeye yüzde 2 oranında mağdur çalıştırma zorunluluğunun da ekleneceğini söylemek mümkün. Buna göre, 50 veya üzerinde çalışanı olan işyerlerinde, çalışan sayısının yüzde 2’si oranında suç mağdurlarının çalıştırılması zorunlu hale gelecek. Bununla birlikte, yüzde 3 oranında uygulanmakta olan engelli çalıştırma yükümlülüğü de devam edecek.
Diğer taraftan, tasarıda mağdur çalıştırma yükümlülüğü, sadece özel sektör için düzenlenen bir zorunluluk değil. Kamu sektöründe de aynı oranda mağdur çalıştırılması düzenlenmiş. Buna göre, eğer tasarı yasalaşırsa, 50 veya daha fazla çalışanı kamu işyerlerinde çalışan sayısının yüzde 4’ü oranında engelli, yüzde 2’si oranında mağdur ve yüzde 2’si oranında da eski hükümlünün çalıştırılması gerekecek.
