Kamuoyunda 15 yıl, 3.600 günle emeklilik olarak bilinen emeklilik şekli için gerekli yaş dışındaki sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı şartlarını sağladıktan sonra istifa ederek kıdem tazminatı alınması konusunda dikkat edilmesi gereken bazı noktalar var.
Yargıtay, daha önce vermiş olduğu kararlarında 15 yıl, 3.600 günle kıdem tazminatı alan kişilerin yeniden çalışmaya başlamaları konusunda şartları belirledi. İstifa edip kıdem tazminatı alan kişiler yeniden çalışabilir ancak bazı noktalara dikkat etmeleri gerekiyor.
İlk kez sigortalı olunan tarihe göre değişen emeklilik koşullarından prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresini dolduran kişiler bu durumlarını tespit eden yazıyı bağlı oldukları SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu) il veya ilçe müdürlüklerinden alıp işverene verdikleri takdirde işveren bu kişilere kıdem tazminatı ödemek zorunda. SGK gerekli kontrolleri yaparak kişinin emeklilik için gerekli yaş dışındaki diğer şartları tamamlamış olması halinde çalışana “kıdem tazminatı alabilir” yazısı vermektedir.
SGK 2 kez yazı veriyor
İşverenin bu yazıyı kabul etmemesi veya kıdem tazminatı ödememesi mümkün değil. İşverenin tazminat ödemeye yanaşmaması halinde işçi mahkemeye başvurarak kıdem tazminatını bu yolla talep edebilir.
15 yıl 3.600 günle kıdem tazminatı aldıktan sonra yeniden çalışmaya başlayan bir işçi, yeni başladığı işyerinde en az 1 yıl çalıştıktan sonra yeniden aynı gerekçe ile kıdem tazminatı talep edebilir. Yine SGK’dan yazı alınıp son işyerindeki süreye ilişkin kıdem tazminatı istenmesi mümkün. Ancak SGK bu yazıyı en fazla iki kez vermektedir. Yani, bir işçi 15 yıl 3.600 günle en fazla 2 kez kıdem tazminatı alabilir.
Emeklilik için yaş dışındaki sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı şartlarını sağlayan kişiler yeniden çalışmaya başlarlarsa ellerinde çok önemli bir koz oluyor. Bu durumdaki bir kişi işyerinde 1 yıl çalıştıktan sonra SGK’dan yazı alarak istifa edip kıdem tazminatını alabilir. Bu hakkı kullanırken dikkatli olmakta fayda var.
SGK bu durumdaki kişilere üçüncü kez yazı vermeyeceği için bu hakkın iki defadan fazla kullanılması için farklı işlemlerin yapılması gerekir.
İlk kez sigortalı olunan tarih önemli
15 yıl 3.600 günle kıdem tazminatı alınması aslında emeklilik için gerekli yaş dışındaki diğer şartların tamamlanması sonucu kıdem tazminatı alınmasıdır. Kişinin emeklilik için gerekli şartları da ilk kez sigortalı olduğu tarihe göre belirlendiği için kişiler bu şekilde kıdem tazminatını ne zaman alabileceklerini ilk kez sigortalı oldukları tarihe göre kontrol etmeliler. Herkes için 15 yıl 3.600 gün şartı geçerli olmayabilir.
Ayrılmadan iş görüşmesi sorun
Yargıtay’ın verdiği kararda, işçinin yeni işinde daha iyi çalışma koşulları ve ücrete sahip olmasının bile hakkın kötüye kullanımı olmadığını ifade ediyor.
Diğer yandan, aksi yönde çıkacak bir yerel mahkeme kararı sonrası konunun Yargıtay’a taşınması halinde işçilerin elinde güçlü bir karar bulunuyor olacaktır.
Bu açıdan karar işçileri önemli ölçüde rahatlatmış durumdadır. Ancak işçilerin henüz işyerinden ayrılmadan yeni iş için iş görüşmesi yapması ve yeni işverenle sözleşme imzalaması “dürüstlük ilkesine aykırılık” olarak değerlendirilebiliyor.
Yeniden çalışmaya başlayabilirsiniz
15 yıl, 3.600 günle işçiye ödenen kıdem tazminatının genel gerekçesi emeklilik için gerekli yaş dışındaki şartları sağlaması sonrası yaş şartını çalışmadan bekleyecek olmasıdır. Bu hak kapsamında kıdem tazminatı alanların yeniden çalışıp çalışamayacağı konusu farklı değerlendirmelere konu olabiliyordu.
Bu durumdaki işçiler kısa bir süre sonra yeniden çalışmaya başladıklarında tazminatı ödeyen işveren “hakkın kötüye kullanıldığı” iddiası ile dava açıp tazminat istiyordu. Diğer yandan Anayasa’da açıkça yer alan çalışma hürriyeti kapsamında bu kişilerin tazminat aldıktan sonra yeniden çalışmasının “hakkın kötüye kullanılması” olup olmadığı konusunda farklı kararlar da söz konusuydu.
Yargıtay son noktayı koydu
15 yıl 3.600 günle kıdem tazminatı alan bir işçinin bu hakkını kötüye kullandığı iddiası ile açılan davada Yargıtay açıkça, bu durumdaki işçilerin yeniden çalışmaya başlamasının “hakkın kötüye kullanılması” olmadığı yönünde karar verdi. Bu karar sonrası 15 yıl 3.600 günle kıdem tazminatı alan kişilerin yeniden çalışmaya başlamalarının önünde bir engel kalmamış oldu.
Daha önce bazı durumlarda mahkemeler işçinin çok kısa bir süre sonra yeniden çalışmaya başlaması halinde bu durumun “hakkın kötüye kullanılması” olarak değerlendirilebileceği yönünde kararlar verebiliyorlardı. Ancak kararda açıkça bu ifadenin yer alması tazminat alan kişilerin yeniden çalışabileceklerini ortaya koymuş oldu.
Genel olarak hukukta bir hakkın kötüye kullanıldığının ispat edilmesi çok zordur. İşçinin bu hakkını kötüye kullanmış olması yeniden çalışmasına hiçbir şekilde engel değildir. Yalnızca işverene mahkemenin hükmettiği tazminatı ödemekle sorumlu olabilir.