BU TORBA İSTİHDAM DOLU

Geçen hafta Meclise gelen ve önümüzdeki günlerde yasalaşması beklenen torba kanun tasarısında işverenlere yönelik olarak getirilen çok önemli teşvikler var. İstihdamın artırılması için sağlanan bu teşvikler olumlu sonuçlar doğuracaktır

Torbada yalnızca işverenleri ilgilendiren düzenlemeler yok. Sivil şehitler, Soma’da hayatını kaybedenlerin geride kalan hak sahipleri, korunma altındaki çocuklar gibi pek çok kesimi ilgilendiren düzenlemeler torba kanun tasarısında

1 - Korunan çocuğa ekstra istihdam

Korunma veya bakım tedbir kararı alınmış ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın sunduğu sosyal hizmetlerden en az iki yıl yararlanmış kişilerin kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilme hakkı var. Şu an için bu durumdaki kişiler 18 yaşını geçtikleri veya koruma tedbir kararı kalktıktan sonra iki yıl içerisinde bu haktan yararlanmak için başvurmak durumundalar. Torba kanun hayata geçtikten sonra iki yıllık süre beş yıla uzayacak. Bu durumdaki kişilerin yükseköğretime devam ediyor olmaları halinde iki yıllık başvuru süresi şartı bu kişileri istihdam hakkından mahrum bırakıyordu.

Ayrıca bu durumdaki kişilerin konuyla ilgili bilgilerinin olmaması veya korunma kararı sonrası hangi ilde yaşayacaklarının netleşmemesi nedeniyle istihdam hakkını kaybetmeleri söz konusu oluyordu. Düzenleme ile istihdam hakkında yararlanamama durumu engellenmiş olacak.

2 - Ruhsatsız ocak işletene hapis

Torba kanunda ruhsatsız maden işletenlere yönelik ağır bir yaptırımın uygulanmasına ilişkin düzenleme de yer alıyor. Ruhsatsız maden ocağı işleten kişilere üç yıldan beş yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası verilebilecek. Ayrıca bu kişiler bu suçların infazının tamamlanmasından itibaren on yıl boyunca da madencilik yapamayacaklar. Ruhsatsız madenlerde gerçekleşen iş kazaları sonrasında bu konudaki yaptırımların ağırlaştırılacak olması bu sorunun çözümü için önemli bir adım olacaktır.

3 - Soma’da can verenler unutulmadı

Torba kanunda, Soma’da hayatını kaybeden işçilerin yakınlarını da kapsayacak şekilde, 10 Haziran 2003 ile 13 Mayıs 2014 tarihleri arasında gerçekleşen kömür ve linyit madenlerinin yer altı işlerinde meydana gelen iş kazası sonucunda ölen sigortalıların eş ve çocuklarından birisine, eş ve çocuğu yoksa kardeşlerinden birisine kamuda istihdam hakkı sağlanacak. Bu kapsamdaki iş kazalarında hayatını kaybeden işçilerin yakınlarına bir kişilik kamu istihdamı hakkının sağlanıyor olması, bu kişilerin acılarını dindirmese bile, hayatlarını sürdürmek için onlara gelir sağlayacak ve bir nebze olsun umut verecektir.

4 - Terörü önleyen kahramanlara yeni istihdam hakkı artıyor

Terörle Mücadele Kanunu uyarınca, terör eyleminin ortaya çıkarılması, etkilerinin azaltılması veya bertaraf edilmesinin sağlanmasında yardımcı ve faydalı olan kişilerden bu faaliyetlerinden dolayı hayatını kaybedenlerin geride kalan hak sahiplerinden yalnızca bir kişiye kamuda istihdam hakkı sağlanıyordu. Torba kanunla yapılacak düzenleme sonrası bu kişilerin geride kalan hak sahiplerinden iki kişiye kamuda istihdam hakkı sağlanacak. Ülkemizin birlik ve beraberliğini korumak ve terörü önlemek için canını feda eden kişilerin geride kalan hak sahiplerine sağlanan hakkı genişletilmesi son derece yerinde bir düzenleme olacaktır.

5 - Otomatik BES’te cayma için 6 ay

Otomatik katılımlı bireysel emeklilik sistemi bir yılı aşkın süredir uygulanıyor. Ancak ne yazık ki sistemde kalan çalışan sayısı beklenenin çok altında kaldı. Çalışanların önemli bir kesimi iki ay içerisinde cayma hakkını kullandı. Otomatik katılımlı bireysel emeklilik sisteminin amacı çalışanların tasarruf yapmasını sağlamaktı. Ancak cayma hakkının yüksek oranda kullanılması bu amacın gerçekleşmesini engelleyici etkiler doğurdu.

Cayma hakkının önemli ölçüde sistemde biriken paranın nemalandığının fark edilmeyeceği kadar kısa bir süre olan iki aylık cayma hakkı süresinden kaynaklandığı düşünülerek cayma hakkının süresinin uzatılmasına ilişkin düzenlemeye torba kanunda yer verildi. Torba kanun yasalaştıktan sonra otomatik katılımlı bireysel emeklilik sisteminde cayma hakkının süresi 2 aydan, 6 aya Bakanlar Kurulu kararı ile çıkartılabilecek. Bu sayede sistemde biriken parasının nemalandığını görebilecek kadar süre sistemde kalabilecek çalışanların cayma hakkını kullanmaması bekleniyor.

6 - Çalışan öğrenci ölüm aylığını alabilecek

Torba kanunda yer alan bir başka önemli düzenleme, anne veya babasından ölüm aylığı alan gençlerle ilgili. Anne veya babadan çocuklara ölüm aylığı bağlanabilmesi için şu an için çalışmama, emekli olmama veya sürekli iş göremezlik geliri almıyor olma şartı aranıyor. 18 yaşını, liseye devam ediyorsa 20 yaşını, üniversiteye devam ediyorsa 25 yaşını geçinceye kadar ölüm aylığı alabilen çocuklar, ölüm aylığı alabilmek için çalışmama şartı olduğu bulunduğundan, hem okuyup hem çalışırken kayıt dışı istihdamı tercih ediyorlar. Yani bir yandan okuyup, bir yandan çalışırken ölüm aylıkları kesilmesin diye kayıt dışı çalışıyorlar.

Bu sorunun çözüme kavuşturulması ve kayıt dışı istihdamın engellenmesi için SGK torba kanun yasalaştıktan sonra ölüm aylığı alan ve 18 yaşını, liseye devam ediyorsa 20 yaşını, üniversiteye devam ediyorsa 25 yaşını geçmemiş çocuklar çalışsa bile ölüm aylıklarını kesmeyecek. Bu sayede ölüm aylığı alan gençler “aylığım kesilir mi, kesilirse yeniden bağlanır mı” diye düşünmeden rahat rahat çalışabilecekler.