Bu yazı dizimizde seçimle iş başına gelenlerin sosyal güvenlik haklarını inceleyeceğiz. Belediye başkanları devlet memuru olmamakla birlikte, devlet memurlarının sosyal güvenliğine tabi, yani 4/1-(c) sigortalısıdır
Seçimleri geride bıraktığımız şu günlerde seçimle yönetime geçenlerin sosyal güvenlik haklarına ilişkin birçok soru da gündeme geldi. Bu soruların başında da belediye başkanlarının, belediye meclis üyelerinin ve muhtarların görevleri nedeniyle emekliliğe hak kazanıp kazanamayacakları, hak kazanacaklarsa hangi statüden emekli olacakları, daha önce emekli olanların durumlarının etkilenip etkilenmeyeceği ve çalıştıkları sürede hangi sosyal güvenlik haklarından yararlanacakları geliyor. 5510 sayılı Kanun bu konularda da detaylı birçok düzenlemeyi barındırıyor. Yazı dizimizde bunları inceleyeceğiz...
Bilindiği gibi 5510 sayılı Kanun tek Kanun niteliğinde olmakla birlikte, sosyal güvenlik hakları bağlamında kişilerin çalışma şekillerine göre temelde 3 farklı statü oluşturmuş durumda.
Bu nedenle soruların cevaplarını vermeden önce ilk belirlenmesi gereken ilgili kişilerin, 5510 sayılı Kanun uyarınca hangi statüde sigortalı olacakları. Belediye başkanları ile muhtarları ve belediye meclis üyelerini ayrı ayrı incelemek yerinde olacaktır.
Mazbata alınca
Belediye başkanları 4/1-(c) sigortalısı sayılmaktadır. Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra belediye başkanı seçilen kişilerin, sigortalılık hali bulunmaması veya işçi ya da bağımsız çalışan olarak sigortalı olmaları halinde, isteklerine bakılmaksızın seçildikleri tarihten itibaren Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olacakları açıkça düzenlenmiştir. 4/1-(c) sigortalısı eski sistemde Emekli Sandığı’na bağlı yani hepimizin bildiği anlamıyla devlet memurlarıdır. Belediye başkanları devlet memuru olmamakla birlikte, devlet memurlarının sosyal güvenliğine tabi tutulmuşlardır.
Belediye başkanlarının sigortalı olarak bildirimi, mazbatalarını ilgili seçim kurulundan aldıkları tarihten itibaren ilgili mülki idare amirliklerince on beş gün içerisinde yapılmaktadır. Sigortalılık noktasında, belde, ilçe veya büyükşehir belediye başkanı olmak fark yaratmıyor.
Muhtarların durumu ne?
Muhtarlarda durum belediye başkanlarından daha farklı. Muhtarlar eski adıyla Bağ-Kur’lu yeni adıyla 4/b’li sigortalılardır. Fakat muhtarların da sigortalılığı yerel seçimin yapıldığı tarihten itibaren başlatılmaktadır. Aynen belediye başkanlarında olduğu gibi yerel seçimlerde ilk kez veya tekrar seçim kazanan muhtarların seçildiklerine dair mazbatalarını İl/İlçe seçim kurullarından aldıkları tarihten itibaren mülki amirlerce 15 gün içinde bağlı bulundukları Sosyal Güvenlik Merkezine veya Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerine bildirilmeleri gerekmektedir.
Meclis üyelerinin sigortalılığı yok
Belediye meclis üyelerinin ise sigortalılığı bulunmuyor. Belediye meclisi üyelerine, meclis ve komisyon toplantılarına katıldıkları her gün için huzur hakkı ödeniyor. Dışarıda yürüttükleri faaliyetlerden dolayı sigortalılıkları varsa sadece bu sigortalılıkları devam ediyor. Belediye meclis üyeleri arasından görevlendirilen ve herhangi bir sigortalılığı olmayan belediye başkan yardımcıları, talepte bulunmaları halinde görevlendirildikleri tarihten itibaren istedikleri sosyal güvenlik kurumu ile ilişkilendiriliyor. Fakat işçi veya bağımsız çalışan olarak sigortalılığı bulunan başkan yardımcıları ise bu sigortalılıklarını sona erdirip (c) bendine tabi olmak için talepte bulunmaları halinde (c) bendine göre sigortalı sayılıyor.
YARIN: NE KADAR ÜCRET ALIYORLAR?