Yavaş ebeveynlik nedir?

2008 yılında New York’lu köşe yazarı Lenore Skenanzy ‘’9 yaşındaki Oğlumun Kendi Başına Metro ile Seyahat Etmesine Neden İzin Verdim’’ başlıklı bir makale kaleme aldığında Yavaş Ebeveynlik anlayışı basın dünyasını sarsmıştı. Hikaye ulusal medyada büyük yer tutarak, ülke çapında bu davranışın doğruluğu konusunda yoğun tartışmalara yol açtı.

Skenanzy, oğlunun metro hatlarını gösteren haritayı okumayı bildiğini ve yanında, ihtiyacı olduğunda kullanabileceği parası bulunduğunu açıkladı. Buna rağmen eleştiri ve tartışmalar, bu davranışının çocuk ihmali olduğu doğrultusunda devam etti.

Skenanzy bunun üzerine, anne babaları helikopter ebeveyn (çocuğunu aşırı derecede koruyan anne-babalar) olmamaları için uyarmak ve onları cesaretlendirmek için bir hareket başlattı. Çocukların etrafında aşırı koruma kalkanı oluşturmanın tehlikeleri konusunda uyarılarda bulundu ve kendi başına sağlıklı kararlar alabilen bağımsız bireyler yetiştirmek konusunda ebeveynleri cesaretlendirdi.

Daha sonraki yıllarda, pek çok farklı ebeveyn Yavaş Ebeveynlik yaklaşımlarıyla basında yer aldı. Sadece bir kaçında, Çocuk Koruma Hizmetleri çocuk ihmali olduğu düşüncesiyle olaya dahil oldu.

Yavaş Ebeveynlik ile çocuk ihmali arasındaki nüans

Bir çocuğun ne zaman yetişkin gibi sorumluluk alabileceği, örneğin metroyu yalnız başına ne zaman kullanmaya başlayabileceği sorusuna net bir cevap vermek zordur. Ayrıca, belli bir çevrede yaşayan aileler tarafından normal kabul edilen bir davranış, diğer bir çevrede ihmal olarak değerlendirilebilir. Bu tarz sorular üzerinde birçok fikir ayrılığı mevcuttur. Örneğin:

• Bir çocuğa kaç yaşında evde yalnız kalması için izin verilmelidir?

• Bir çocuk kaç yaşına geldiğinde, geceyi evde yalnız geçirmek için yeterince büyümüş sayılır?

• Bir çocuğa kaç yaşında caddede tek başına yürümesi için izin verilmelidir?

• Bir çocuk ebeveyninin gözetimi olmaksızın parkta tek başına oynayabilir mi?

• Bir çocuk kaç yaşına geldiğinde küçük kardeşine göz kulak olma sorumluluğunu alabilir?

Bir aile 7 yaşındaki çocuğunun parka tek başına gitmesine izin verirken başka bir aile 12 yaşındaki çocuğu için bakıcı tutma ihtiyacı hissedebilir. Amerika’da bazı eyaletlerde bir çocuğun kaç yaşında evde yalnız kalabileceği veya kaç yaşında okula yalnız gitmesine izin verileceğini denetlemek için kanunlar bulunmaktadır fakat eyaletlerin çoğunluğunda bu tarz özel kanunlar bulunmaz. Bu konularda duruma göre değerlendirme yapmak ve karar vermek ailelere bırakılır.

Yavaş Ebeveynliğin belirgin özellikleri

Skenanzy, Yavaş Ebeveynliğin ihmalkar ebeveynlik anlamına gelmediği ve çocuklara özgürlük fırsatı sunarak ‘’çocuk olmalarına’’ izin verdiği görüşünü açık bir şekilde ifade etmektedir.

İşte Yavaş Ebeveynliğin temel özelliklerinden birkaçı:

Yavaş Ebeveynler çocuklarının bolca plansız ve doğaçlama etkinlik içinde yer almalarına olanak tanır. Yavaş Ebeveynler, çocuklarını her gün keman dersinden çıkıp basketbol antrenmanına koşturdukları bir yarışın içine sokmaktansa, onları spontan etkinliklere yönlendirir. Örneğin, çocuklarının yetişkin dayatmasıyla öğrenecekleri tonla basketbol kuralı yerine mahalle arkadaşlarıyla birlikte yakalamaca oynamalarını tercih ederler.

Oyun oynarken doğa ile iç içe olmak önemlidir. Yavaş Ebeveynler çocuklarını eve kapanıp elektronik aletlerle meşgul olmalarındansa dışarı çıkıp oynamaya teşvik eder. Çocuklarının teknoloji olmadan da, bahçede veya çocuk parkında oynayarak kendi başlarına eğlenebilmelerini isterler.

Çocuklar bağımsızlıklarını elde eder. Yavaş Ebeveynler, çocuklarının bağımsızlıklarını kazanmasına olanak tanır. Böylece çocuklar gittikçe artan özgürlük ve sorumluluk duygusuyla büyüme fırsatı bulur. Bu yaklaşımın odak noktası, çocukların yeni şeyleri deneme ve zor görevlerin üstesinden kendi başına gelebilme yetisi kazanmasıdır.

Yavaş Ebeveynler korku ile hareket etmez. Yavaş Ebeveynlerin çoğu bisiklet sürerken kask takma gerekliliği gibi belli başlı güvenlik kurallarını uygulasa da, kazaların her yerde ve her durumda yaşanabileceğini bilirler. Ara sıra kendilerini yaralasalar bile, çocuk bahçesinde diledikleri gibi oynamalarının ve yeni şeyler denemelerinin çocukları için iyi olduğunu bilirler.

Yavaş Ebeveynlik, kuralsız ya da ilgisiz olmak anlamına gelmez. Yavaş Ebeveynlik, çocuklar güvende olduğu sürece davranışlarının doğal sonuçlarını tecrübe etmeleri için onlara özgürlük tanımaktır. Bu aynı zamanda, sorumluluk sahibi yetişkinler olabilmeleri için ihtiyaç duydukları becerileri edinmelerini sağlamakla ilgilidir.

Şüphesiz, çocuklara ne kadar özgürlük tanınması gerektiği konusunda birbirinden farklı görüşler vardır. Kimi aileler, zamanın kötüleştiği, bu devirde çocuğun tek başına sokakta oynamasının kötü bir fikir olduğu düşüncesinde birleşirken kimi aileler ise çocuğun gelişimi için asıl tehlikenin aşırı korumacı bir tutum sergilemekte yattığını savunmaktadır.

Çeviren: Nur Polat