Varyag’ın evrimi

Yıl 2001, Rusya Soğuk Savaş’ın ardından küresel ekonomiye ayak uyduramamış krizle boğuşuyor. Boris Yeltsin hükümeti 1988 yılında yapımına başladığı ancak parasızlıktan tamamlayamadığı uçak gemisi Varyag’ı Pekin yönetimine satarak kurtulmak istiyor. Satış 1998 yılında gerçekleşiyor. Geminin küçük bir turizm şirketi tarafından eğlence amaçlı diskotek ve restoran olarak kullanılacağı bahanesi uydurularak boğazlardan geçirilmek isteniyor. Ancak Türkiye art arda gelen 4 talebi de Montrö anlaşması çerçevesinde reddediyor. Çinli yetkililer sonunda ‘yılda 2.5 milyon turist göndereceğiz’ diye Türk hükümetini razı ediyorlar. Motoru olmayan 306 metrelik dev gemi, 1 Kasım 2001’da İstanbullular’ın ve uykuları kaçan yalı sahiplerinin şaşkın bakışları arasında İstanbul Boğazı’nı 5 saat 55 dakikada geçti.

12 yılda tamamlandı

Varyag ne disko oldu, ne de Türkiye’ye 2.5 milyon turist geldi. Çin hükümeti tam 12 yıl çalışarak Varyag’ı modern bir savaş gemisine dönüştürdü. 2013 yılında Çin ordusuna teslim edilen geminin adı ‘Liaoning’ olarak değiştirildi.

Tepkilere karşılık Çin hükümeti geminin test ve eğitim amaçlı kullanıldığını açıkladı. Ancak Çin Donanması dün ülkeye ait olan ilk savaş gemisinin savaşa hazır olduğunu ilan etti. Geminin kaptanı Li Dongyou, Global Times gazetesine yaptığı açıklamada 20 katlı bina yüksekliğindeki Liaoning’de 3 bin 600 kabin bulunduğunu ve geminin savaşa hazır olduğunu açıkladı. Gemide görev yapan binin üzerindeki personelin de maaşlarının son 10 yıl içinde 10’a katlanarak bin 500 dolara ulaştığı belirtiliyor. Personelin kendi arasında futbol ve basketbol takımları kurduğu ve gemideki yazışmaların 8 farklı renkte kağıtlarla yapıldığı belirtildi.

Çin hali hazırda Varyag’da elde ettiği deneyimle ikinci uçak gemisini inşa ediyor. Batılı kaynaklara göre Liaoning, savaş kabiliyeti olarak ABD uçak gemileriyle boy ölçüşecek durumda olmadığı söyleniyor.