Türkiye’den İtalya’ya 15 hayalet gemi gitti

Türkiye’den yola çıkan, yüzlerce mülteciyle dolu iki kargo gemisinin İtalya açıklarında terk edilmesi, insan kaçakçılarının yeni bir yöntem benimsediği yönünde yorumlara yol açtı. Dünya basınındaki tartışma, Blu Sky M ve Ezadeen gemilerinin 31 Aralık ve 2 Ocak tarihlerinde İtalya kıyılarında bulunması ile başladı. Ancak, Avrupa Birliği’nin (AB) sınır koruma kurumu Frontex’e göre, bu zannedildiği kadar yeni bir taktik değil. Frontex Sözcüsü Ewa Moncure, geçen ağustos ayından bu yana Türkiye’den mülteci taşıyan ve bu yöntemi kullanan 15 geminin İtalya kıyılarında tespit edildiğini söylüyor.

Rotalar değişti
Frontex, kaçakçıların Libya’dan Avrupa’ya uzanan rotalarını terk ederek, Türkiye’den Adriyatik Denizi kıyılarına uzanan yeni bir “mülteci yolu” açtığı uyarısında bulunuyor. Avrupalı yetkililere göre, gemilerin çıkış noktaları ise çoğu zaman, hâlâ Lazkiye ile feribot hattı bulunan Mersin ve Kuzey Kıbrıs.
Milliyet’e konuşan Frontex Sözcüsü Ewa Moncure, “(Kaçakçıların) doğudan, yani Türkiye’den kargo gemileri kullanarak Avrupa’ya gelmesi aslında birkaç ay önce başladı. İlk kez temmuz-ağustos aylarında gerçekleşirken, ekim ayında yoğunluk kazandı. Bundan önce ise gemiler Libya’dan geliyordu” dedi.

Ankara ile işbirliği
Frontex’in bu konuda Türk yetkililerle işbirliği yaptığını anlatan Moncure, “Frontex’in faaliyetlerinden biri de gemilerle gelen mültecilerin sorgulanması. Sığınmacılardan kaçakçıların nasıl organize olduğuna dair önemli bilgiler topluyoruz. Bu bilgileri Türk yetkililer ile paylaşıyoruz” diye konuştu. Moncure, kargo gemilerinin kullanılmasının sebeplerinden birinin daha fazla mülteci taşıyarak daha fazla kâr elde etmek olduğunu söylüyor. Bir diğer nedeni ise bu gemilerin ufak teknelerden ziyade kış şartlarına daha dayanıklı olması.
Moncure’a göre, rotanın Libya’dan Türkiye’ye kaymasının birçok sebebi var. Ancak, bunların en önemlisi Libya’daki mevcut durum. Fiilen ikiye bölünen Libya’da milislerin sürekli çatışma halinde olduğunu hatırlatan Moncure, Libya’dan insan kaçakçılığının yapılmasının güçleştiğini söylüyor. Libya’nın komşularının sınır politikalarını katılaştırmasının da etkili olduğunu belirten Moncure, “Sonuçta mültecilerin Libya’ya gitmek için komşu ülkelerden geçmesi gerekiyor. Sınır kontrolleri sıkılaştığı için artık bu daha güçleşti” diyor.

‘Gemiler bize uğramadı’
Mersin Limanı’ndan çıkış yaptığı iddia edilen kaçak göçmenlere ilişkin basında çıkan haberlerin doğruları yansıtmadığını öne süren Mersin Uluslararası Liman İşletmeciliği A.Ş yetkilileri “Adı geçen gemiler hiçbir surette limanımıza uğrak yapmamıştır”dedi.

İtalya’nın Mare Nostrum Operasyonu bir yılda 140 bin mülteciyi kurtardı. 2014 yılında Akdeniz’de 3 bin mülteci ise öldü.

‘Bırakınız geçsinler, bırakınız boğulsunlar’
İtalya hükümeti, 2013’te başlattığı Akdeniz’deki arama kurtarma operasyonu olan Mare Nostrum’u, Ekim 2014’te kaynak yokluğu nedeniyle iptal etmek zorunda kaldı. Krizle boğuşan İtalya, masraflı olan operasyonu tek başına yapamayacağını belirterek AB’den yardım istedi. Avrupa Parlamentosu, Mare Nostrum’un bir “AB operasyonu” haline getirilmesini reddetti. Mare Nostrum’un yerine Frontex’in “Operasyon Triton”u devreye girdi. İki Frontex operasyonunun birleştirilmesi ile oluşan Triton, arama kurtarma değil, AB sınırlarını koruma amacı taşıyor. Fakat, Mare Nostrum’da olduğu gibi açıklarda zor durumda olan mülteci gemisi olup olmadığını kontrol etmek için devriye gezilmiyor. Birleşmiş Milletler (BM) tarafından sert şekilde eleştirilen bu politika, karşı çıkanlar tarafından “Bırakınız geçsinler, bırakınız ölsünler” şeklinde nitelendiriliyor. BM yetkililerine göre, hayalet gemiler taktiğini ortaya çıkmasında Mare Nostrum’un iptalinin etkisi var. Zira, yetkililere göre, kaçakçılar devriye olmadığı için yakalanma korkusu olmadan kıyılara kadar yaklaşarak gemileri burada terk edebiliyor. Frontex Sözcüsü Moncure ise “hayalet gemilerin” Mare Nostrum’un iptalinden önce ortaya çıktığını vurguluyor.

Yoksullar böbreğini satıp biniyor
Kaçakçılar bir gemiden 1 milyon dolar ila 3 milyon dolar kazanıyor, mültecilerden kişi başı 8 bin dolara çıkan ücretler alıyorlar. Masraflı yolculuğun karşılanması için kaçakçıların son dönemde daha varlıklı olan mültecileri hedef aldığı belirtiliyor. Avrupalı yetkililere göre, kargo gemileri ile İtalya’ya gelen mültecilerin büyük kısmı çok iyi derecede İngilizce bilgisine sahip olmaları ve daha iyi giyimli olmalarıyla ülkelerinde orta-üst sınıflara mensup olduklarını gösteriyor. Ancak gemilere böbreğini satarak binen oldukça yoksul mültecilerin de bulunduğu vurgulanıyor.

AB, Türkiye’den açıklama istiyor
Avrupa Birliği’nin yürütme organı Avrupa Komisyonu, insan kaçakçılarının yetkililerin haberi olmadan nasıl Türkiye’den kargo gemileri ile yola çıkabildikleri konusunda Ankara’dan açıklama istiyor. Komisyon Sözcüsü Natasha Bertaud, dün yaptığı açıklamada, “Geçen günlerde iki kargo gemisi konusunda yaşananlarla ilgili Türk yetkililerden bazı şeyleri açığa kavuşturmalarını istiyoruz” dedi. Bertaud, Türkiye ile ‘siyasi ve teknik seviyede’ temasta olduklarını belirtti.