03.12.2021 - 15:49 | Son Güncellenme:
Topuk dikeni, topukta çıkan kemik benzeri kalsiyum birikintisidir. Topuğun önünde başlar ve ayağın diğer kısımlarını da etkiler. Ayağın üstüne basmayı zorlaştırır ve kişinin günlük yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürür. Sıklıkla kas ve bağ dokusunda görülen uzun süreli gerginliğin sonucudur.
Topuk dikeni “kalkaneal spurs”, “ayak spursları” veya “osteofitler” olarak da bilinen topuk dikenleri, topuk kemiğine (kalkaneus) bağlı küçük kalsiyum birikintileridir.
Topuk dikeni, tespit edilmeden birkaç ay veya hatta yıllar boyunca büyüyebilir, algılanamaz. Bununla birlikte sivri uçlu, çengelli topuk dikeni büyüdükçe, topuğun yumuşak, yağlı dokusunu yok etmeye başlar. Bu durumda attığınız her adımda acı ve batma hissi duyarsınız.
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Hakan Özsoy, topuk-diken ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi. Sık sık deformite olan kişilerde görülen, kilolu kişilerde görülen, uzun süre zor arazi ve çıplak ayakla yürümek için kullanılan topuk dikeni, tedavi edilmezse günlük hayatı önemli ölçüde etkilemektedir. Ayak tabanlarında taş veya çivi olduğu hissini veren bu rahatsızlıkta erken tanı ve tedaviyle şikayetler tamamen ortadan kaldırılabilir. Ankara Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı Hakan Özsoy, topuk-diken ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.
Topuk dikeni nasıl anlaşılır?
Günün ilk adımları acı veriyorsa dikkat edin! Topuk dikeni, ayak tabanlarındaki bir zarın topuğa yapıştığı alanın bir sonucu olarak ortaya çıkar. Kişinin yürümesi gerektiğinden, sürekli tekrarlanan efor, topuk bölgesinde ağrılara neden olur. İlk ve en önemli semptom, topuk ağrısıdır. Hastalar, ilk birkaç saat içinde yataktan çıktıktan sonraki ilk birkaç adımda şiddetli ağrı hissederler. Sanki ağrıya bastığında topuğun altında bir çivi gibidir. Günlük hayatta yürürken, ağrı yavaş yavaş azalır. Topuk dikeninin anor belirtisi, uzun yürüyüşlerin sonunda büyüyen bir ağrının ortaya çıkmasıdır ve istirahat halindeyken bile devam eder. Evde kullanılan yumuşak tabanlı terlikler topuk dikeni tanısında çok önemlidir. Tanı hastanın hikayesine ve hastanın klinik durumuna dayanır. Topuk dikeni teşhisi durumunda, hastaya ilk olarak ağrı yaratan aktivitelerden kaçınılması önerilir.
Topuk dikeni olan hastalar; Evde çıplak ayakla yürümemeli, yumuşak tabanlı terlik kullanmalı ve mümkünse sert tabanlı ayakkabılar yerine spor ayakkabı tercih etmeliler.
Topuk dikenine ne iyi gelir?
Topuk dikenine ne iyi gelir sorusunun cevabı aslında oldukça basittir. Günlük hayatta yapacağınız bir takım değişiklikler, topuk dikeni tedavi süresince ağrılarınızı ve şikayetlerinizi azaltmanıza yardımcı olacaktır.
İşte topuk dikenine ne iyi gelir sorusunun cevapları…
Ayrıca önlemlerin yanı sıra silikon topuk desteği de önerilebilir. Masaj ve soğuk uygulama çoğu hasta için iyidir Öncelikle topuk dikenlerinin tedavisinde; Ağrı kesici kremler eşliğinde masaj ve soğuk uygulamalara başvurulur.
Masaj uygulaması, ayak parmaklarını çekerek topukta 5 dakika soğuk uyguladıktan sonra ağrı kesici kremlerle yapılmalıdır. Bu uygulama günde 4-5 kez tekrarlanmalıdır. Masaj uygulaması ile yumuşak tabanlı ayakkabıların kullanılması sonucunda çoğu hasta ek tedavi gerektirmeden şikâyetlerinden kurtulmaktadır. Ancak şu durumda unutulmamalıdır; topuk iyileşmesi, bir gün içinde olmayacağı için yavaş yavaş başlayan bir hastalıktır.
Topuktaki ağrı geçmesi 3-4 hafta sürebilir. Enjeksiyon uygulamaları iyileşme sürecini hızlandırır. Masaj ve soğuk uygulamadan fayda görmeyen hastaları tedavi etmek için birçok seçenek vardır.
En sık uygulanan tedavi yöntemleri, topuk altında enjeksiyonlardır. Enjeksiyondan önce hasta, işlem sırasında ağrıyı önlemek için topuk veya ayak bileği ilaç enjekte edilir. Burada hastanın kendi kanından hazırlanan bir kortizon iğnesi veya PRP enjeksiyonu kullanılır.
PRP, hastanın kendi kanının hazırlanmasını ve iyileşmesini sağlayan bir yöntemdir. Enjeksiyonların amacı iyileşmeyi hızlandırmak ve iyileşen dokunun topuğunda ağrıyı azaltmaktır. Bu uygulamadan sonra ağrı büyük ölçüde geçer. İlk uygulamadan sonra, devam eden ağrılı hastalarda iğne 10-15 gün sonra tekrar enjekte edilebilir. Çoğu hasta ameliyat gerektirmeden iyileşir.
Sağlık problemi nedeniyle enjeksiyon uygulamasına gidilmeyen veya bu tedaviden olumlu yanıt alamayan hastalara ESWT yani şok dalgası rapy denilen yönteme uygulanabilir.
Bu süreçte röntgende görülen topuk dikeninin kırıldığı düşünülmektedir. Gerçekte, topuk bölgesinde ağrıya neden olan iyileşmemiş bir doku, kontrollü bir şekilde yeniden sindirilerek iyileşme hızını arttırmaktır. Bu tedavide topukta yaklaşık 2000-3000 ses dalgası uygulanarak, bu bölgede kanama başlatılır. Masaj ve enjeksiyon tedavilerinden olumlu yanıt almayan çoğu hasta bu süreçten başarılı sonuçlar elde edebilir. Topuk dikeni problemi olan hastaların% 1'inden azında cerrahi gereklidir. Bu hastalığın tedavisinde son seçenek cerrahidir ve çoğu hasta ameliyat gerektirmeden başarılı bir şekilde tamamlanır.
Topuk dikeni neden olur?
Plantar Fasiit
Topuk dikeni gelişimi için en yaygın risk faktörü Plantar Fasiit hastalığıdır. Bu hastalık genellikle topuk dikeni hastalığı ile karıştırılmaktadır. Ancak plantar fasiit ve topuk dikeni birbirinden farklı iki durumdur.
Plantar fasya adı verilen yapı, topuk kemiğini ayak parmaklarına bağlayan düz doku şerididir. Plantar fasya kısaca ayağın tabanındaki kasları saran bir bağ doku yapısıdır.
Plantar fasya, ayak tabanı boyunca önden arkaya doğru ilerleyerek topuğa yapışır. Ayak kavisini destekleyen bu yapı, aynı zamanda yürümeye yardımcı olur. Plantar fasiit ise en sık görülen ortopedik şikayetlerden biridir.
Sıklıkla topuk dikeni ile karıştırılan plantar fasiit, askerlerde ve sporcularda yaygın olarak görülmektedir.
Aşağıda vermiş olduğumuz risk faktörleri de topuk dikenine neden olan faktörler olabilir.
• Yaş: Topuk dikeni, ligament elastikiyetinde ortaya çıkan azalma nedeniyle 40 yaş ve üstü bireylerde görülür.
• Yürüyüş problemleri: Düz olmayan bir yürüyüşle ayağın belirli bölgelerinde aşırı baskılar meydana gelebilir. Bu zorlanma ilerleyen zamanlarda topuk dikeni gelişimine neden olabilir.
• Fazla kilolu olmak: Ekstra ağırlık taşımak, ayağın kemerine daha fazla gerginlik yaratması nedeniyle topuk dikenine neden olabilir.
• Cinsiyet: Topuk dikeni kadınları erkeklerden daha sık etkilemektedir, çünkü birçok kadın ayakkabısı erkek ayakkabısından çok daha az destekleyicidir.
• Uygun olmayan ayakkabılar: Eski, yıpranmış ayakkabılar veya uygun olmayan ayakkabılar giymek, topuk dikenlerinin gelişimini hızlandıran zorlanmalara ve yaralanmalara yol açabilir.
• Uzun süre ayakta durma: Uzun süre ayakta durma ya da ağır nesnelerin düzenli olarak kaldırılması, ayağın kemerine önemli ölçüde zorlanmasına neden olur.
Topuk dikeni tedavisi nasıl olur?
Topuk dikeninin neden olduğu topuk ağrısından muzdaripseniz size iyi haberlerimiz var: topuk dikeninin yüzde 90'ından fazlası, cerrahi veya tıbbi müdahaleler olmadan başarılı bir şekilde tedavi edilebilir.
Topuklarda, özellikle ilk birkaç adımda, ağrı, rahatsızlık ve topukta keskin bir dokunuş hissi ile görünür hale gelir gelmez topuk dikenini tedavi etmek önemlidir.
Daha kısa konservatif tedaviler başlar bu şekilde de daha erken ağrı ve iyileşme mümkündür.
Plantar fasiit tedavisinde kullanılan konservatif ev ilaçlarının birçoğu da topuk dikenlerini çözmek için faydalıdır.
Kısacası birçok topuk dikeni vakası plantar fasiitin doğrudan bir sonucu olduğundan ve kısmen de bu ev ilaçlarının topuk kemiğinden baskı alması ve kemeri güçlendirmesi nedeniyle işe yaramaktadır.
Dinlenme: Özellikle yoğun fiziksel aktivite, uzun süre ayakta durma veya ağır nesnelerin kaldırılmasından sonra yeterli dinlenme, plantar fasya ve çevre dokuların, topuk dikenlerinin gelişmesine veya kötüleşmesine yol açabilecek gerilme ve mikro-yaralanmaları iyileştirmesine izin verir.
Buzlama: Özellikle topuk bölgesinde kızarıklık veya iltihap gördüğünüzde düzenli buzlama tedavisi uygularsanız hasarlı dokuda iyileşmeyi ve ağrıyı hafifletebilirsiniz.
Kalsiyum takviyesi
Bazı çalışmalar topuğun kalsiyumu nasıl emdiğini etkileyen non-invaziv enzimatik terapi ile topuk dikeni tedavisinde başarılı olmuştur.
Topuk dikenlerinizin kalsiyum emilim problemleri veya kalsiyum eksikliği neden olduğundan şüpheleniyorsanız, bu takviyeler çok yardımcı olabilir. Aynı şekilde, kemik gücü ve kalsiyum emilimini arttıran magnezyum gibi takviyeler de bazı bireylerde topuk dikeni tedavisine iyi gelmektedir.
Topuk dikenine iyi gelen yöntemler
- Bol bol dinlenmeye özen gösterin.
- Ağrıyan yere buz koyun.
- Dayanılmaz bir ağrıya neden olan bu durum için ortez kullanabilirsiniz.
- Egzersizler yapın
- Epsom tuzunu bir kovanın içerisine atınız. Daha sonra ayaklarınızı bu kovada 40 dakika dinlendiriniz. Bu şekilde topuktaki ağrı ve şişkinlik hafifleyecek.
Topuk dikenine bitkisel tedavi
Kekik tedavisi
Topuk dikenine iyi gelen bitkilerden bir tanesi kekiktir. Bir çay bardağı kekik hazırlayın. Bir kovanın içine sıcak su ilave edin. Suyun içine kekik koyun ve karıştırın. Daha sonra ılımasını bekleyin. Ayaklarınızı bir saate yakın suyun içinde bekletin.
Vicks sürün
1 litre su ve 1 yemek kaşığı vicks hazırlayın. Bunları bir kaba koyup karıştırın. Ayaklarınızı suyun içinde iyice gezdirin. Daha sonra ayaklarınızı sarın. Gece boyun bu şekilde kalabilir. Sabah olunca ayağınızdaki sargıyı çıkartın.
Epsom tuzu
Epsom tuzu topuk dikeni için şifalıdır. 3 yemek kaşığı epsom tuzunu hazırlayın. Bir kovanın içine suyu koyup tuzu içerisine atın. Ayaklarınızı içine koyup tuzun erimesini bekleyin. Düzenli olarak uygulayabilirsiniz.
Esansiyel yağlarla masaj
Biberiye veya lavanta gibi saf esansiyel yağlar antiinflamatuar özelliklerinden dolayı ağrıyı azaltabilir.
Elma sirkesi
Elma sirkesinin kemikten fazla kalsiyumu çıkardığı ve rahatlama sağladığı bilinir. Birkaç damla elma sirkesi içeren ılık suya ayaklar batırılır ya da birkaç dakika boyunca topuk etrafına sirke ile ıslatılmış havlu sarılır.
Karbonat
Yarım çay kaşığı karbonat ile 1 çay kaşığı su karıştırarak bir macun hazırlanır ve topuğa masaj yaparak uygulanır.
Limon
Topuk dikeninden dolayı yaşanan ağrı ve iltihabı iyileştirmek için ayağınıza limon dilimlerini sarmak gerekir. Limonda bulunan antioksidan maddeler sayesinde birkaç gün içinde bağ dokuları yenilecek ve eski ayak sağlığınıza kavuşacaksınız. Gece yatmadan limon dilimlerini ayağınıza sarın ve bir çorap giyerek uyuyun.
İbrahim Saraçoğlu’ndan topuk dikenine doğal tedavi yöntemleri
Malzeme olarak çekirdekli siyah kuru üzüm, orta acılıkta kırmızı pul biber gerekmektedir. Her biri 3 gün uygulanmak suretiyle 3 aşamada yapılacaktır.
Yöntem 1: 3 yemek kaşığı çekirdekli siyah kuru üzüm çekirdekleri ile beraber dövdükten sonra akşam yatmadan önce bir tülbent veya gazlı bezle topuğunuza sarın. Sabah sargı çıkarılacak. Üç gün uygulanacak.
Yöntem 2: Üç yemek kaşığı orta acılıkta kırmızı pul biberi havanda ezdikten sonra akşam yatmadan önce bir tülbent veya gazlı bezle topuğunuza sarın. Sabah sargı çıkarılacak. Üç gün uygulanacak.