MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin açıklamalarıyla başlayan “başkanlık sistemi odaklı anayasa değişikliği” tartışmalarında en kritik aşamalardan biri daha geçildi.
Bahçeli’nin, “Hükümet teklifini getirsin, ya tartışmalar bitsin, ya fiili durum hukukilik kazansın” çağrısına “Teklifimizi getireceğiz” yanıtını veren Başbakan Binali Yıldırım’la geçen hafta yaptığı görüşmenin ardından, anayasa teklifinin bu hafta MHP’ye iletilmesi bekleniyordu.
Bu beklenti dün gerçekleşti.
Bahçeli, teklifle ilgili önemli tartışmalardan birine dünkü grup toplantısının ardından nokta koydu.
MHP’ye iletilen teklifte “başkanlık” değil, “cumhurbaşkanlığı” ifadesinin yer aldığını açıkladı.
Ak Parti içerisinde de bir süre tartışma konusu olan bu konuyla ilgili kararın alınmasında Yıldırım-Bahçeli görüşmesi etkili oldu.
Aktarılanlara göre, bu yolla her iki parti iki farklı tartışmanın önüne geçmeyi amaçlıyor.
Birincisi, CHP’den gelen “rejim değişikliği” eleştirilerine karşılık mevcut rejimin sürdüğünü gösterecek bir karine oluşturmak.
İkincisi de MHP’nin “güçlendirilmiş cumhurbaşkanlığı ve parlamenter sistem” tezine uygun bir dil belirlemek.
Alternatifli teklifin kalbini, hangi maddesinde kaç seçenek olursa olsun, bu iki gerekçe oluşturuyor.
Ak Parti’nin “rejim değişmiyor” odaklı kampanya süreci yürütebilmesi ve parlamenter sistemi savunan Bahçeli’nin elinin rahatlatılması açısından iki gerekçe büyük önem taşıyor.
Dün aldığımız bilgiler, her ne kadar “cumhurbaşkanı” ifadesi kullanılsa da teklifte öngörülen sistemin “partili cumhurbaşkanı” gibi bir sisteme denk düşmediğini gösteriyor.
Teklifte yer alan düzenlemeleri ana hatlarıyla şöyle özetleyebiliriz:
Başbakanlık kurumu ortadan kalkacak, kabineyi kurma görevi cumhurbaşkanında olacak.
Cumhurbaşkanının yardımcısı da olacak. Yardımcının seçimden önce belirlenmesi ya da kabineden bir ismin bu göreve atanması seçeneklerinden biri seçilecek.
Cumhurbaşkanının temel haklar dışındaki, görev alanlarına yönelik kararname çıkartma yetkisi bulunacak. Meclis’in kanun ya da kararnameleriyle aynı konuda kararname çıkartamayacak.
“Cumhurbaşkanının tarafsızlığı” kavramı Anayasa’dan çıkacak. Cumhurbaşkanı, mevcut sistemde başbakanda bulunan görevleri de üstlenecek.
Seçim sisteminde değişiklik şu aşamada düşünülmüyor ancak TBMM’de vekil sayısının 600’e çıkartılması ya da yedek vekillik sisteminin getirilmesi söz konusu olacak.
Ne zaman uygulanacak?
Teklif verilmeden önce, en önemli tartışma başlıklarından biri yeni düzenlemenin referandumda kabul edilmesi durumunda ne zaman uygulanacağı konusunda yaşanıyordu.
Ak Parti’de “hemen uygulanması”, “2019’da genel seçimle birlikte cumhurbaşkanı seçiminin de yapılarak uygulanması” tezleri yoğun biçimde tartışıldı.
Teklifte, 2019’da sistemin uygulanmasının öngörüldüğü anlaşılıyor.
Ancak seçenekli olarak hazırlanan teklifte, düzenlemelerin hemen uygulanmasına yönelik alternatifin de mevcut olduğu belirtiliyor.
Sadece yürürlülük düzenlemesi değil, teklifte seçenekli olarak düzenlenmiş birçok madde var.
MHP’nin hangi seçeneği tercih edeceği ya da yeni bir öneri getirip getirmeyeceği düşünülerek seçenekli maddeler oluşturulmuş.
Yolun sonrası
Teklifin verilmesi, çok önemli bir sürecin başladığının işareti.
Artık MHP’de teklif üzerinde yapılacak çalışmanın ve hemen ardından Ak Parti-MHP heyetlerinin yürüteceği ortak çalışmanın sonuçlarını bekleyeceğiz.
Ak Parti, MHP’nin desteğini aldığından emin olduğu ve mutlak anlaşmaya vardığı aşamada teklifi Meclis’e sunacak.
330 oyun bulunması durumunda da referandum tarihi, muhtemelen de bahar ayları, belirlenerek çalışmalara başlanacak.
“Kapımız açık” çağrısına “Bizim de kapımız açık” yanıtı verilen CHP’ye teklifin iletilmemiş olması, “Çalışmalara katılma iradenizi gösterin” şeklinde yorumlanabilir.
Buna karşılık, başkanlık odaklı her türlü çalışmaya karşı olduğunu açıkça deklare eden CHP’nin alacağı tutum önemli.
CHP, muhtemel ki öncelikle teklifin 330 oyu bulamaması için önce Meclis’teki çalışmalara yoğunlaşacak.
Sonrasında, başarılı olamazsa, Ak Parti ve MHP’ye karşı meydanlarda ter dökecek.
Bütün bu önermelerin her aşaması tarihi önemde.
Her aşama için siyaset kulislerinde birçok ihtimalden söz ediliyor. Aşama aşama nelerin yaşanacağını, hangi aşamada hangi ihtimallerin söz konusu olacağını göreceğiz.
