Tanrı Kraliçe’yi korudu

Elizabeth Alexandra Mary Windsor’a babasının öldüğü haberi Kenya gezisindeyken geldi. Prenses, babası 6’ncı George’un sağlık durumunun kötüleşmesi nedeniyle bir süredir göreve hazırlanıyordu. Çoğu hazırlık tamamlanmıştı ama bir soru hiç sorulmamıştı:
Hangi isimle tahta çıkacaktı? Kraliyet geleneğinde; tahta çıkılırken aile içinde kullanılan ad yerine örnek alınan bir selefin isminin seçilmesine sıklıkla rastlanıyordu. 26 yaşındaki genç kadının yanıtı biraz da hayret taşıyordu: “Elizabeth tabii ki de!”. Bu sahneden 63 yıl sonra, dün Kraliçe 2’nci Elizabeth Birleşik Krallık tahtında en uzun süre kalan hükümdar unvanını kazandı. Büyük büyükannesi Kraliçe Victoria’nın hükümranlık yıllarını geçen Kraliçe Elizabeth, İngiliz kimliğinin artık en güçlü ve bilinir öğelerinden biri. Sadece Britanya’nın değil; Kanada, Avustralya ve Yeni Zelanda dahil 16 ülkenin de sembolik devlet başkanı.

Devrim değil evrim
Birleşik Krallık’ın ünlü “Tanrı Kraliçe’yi Korusun (God Save the Queen)” mottosunu ete kemiğe büründürdü. Tanrı gerçekten de Kraliçe’yi korudu. Topraklarını kaybeden Britanya İmparatorluğu’nun İngiliz Milletler Topluluğu’na dönüşümü, ekonomik krizler, Kuzey İrlanda’da şiddet dolu yıllar, modern bir toplumda monarşinin gerekliliğinin sorgulanmasını, medyanın sahneye çıkışını içeren zorlu, adaptasyon yeteneği gerektiren bir dönemin Kraliçe’siydi. Kraliçe Victoria ya da 16’ncı yüzyıldaki Kraliçe 1. Elizabeth’in dönemi gibi birkaç tanımla özetlenebilecek bir devir değildi. Kim 20’nci yüzyılın ikinci yarısını ve 21’inci yüzyılın ilk onyılını birkaç kelimeyle ve kesin çizgilerle tanımlayabilir ki? 1953’te taç giyme töreni televizyondan yayınlanan ilk monarktı; ilk internete giren de o oldu; ilk tweeti atan da...
Her şeyin çok büyük bir hızla değiştiği bir dünyada, sabitti ama naftalin kokmayan bir sabitlik... Selfie çeken sporcuların fotoğrafını sinsice ‘bombalayan’, 2012’de Londra Olimpiyatları’nın açılış töreninde James Bond’la aksiyondan aksiyona koşan 89 yaşında bir kraliçe. 1997’de Prenses Diana’nın ölümü, kraliyet ailesinde kopan skandallar gibi ‘halkla ilişkiler krizleri’ üstünden akıp gitti. 2012’de tahttaki 60’ıncı yılını kutladığı Elmas Jübile, torunu Prens William’ın düğünü, üçüncü sıradaki veliaht Prens George’un doğumu kraliyete sevgi seline dönüştü.

Kutlama yapılmadı
İkinci Dünya Savaşı’nın ardından toparlanmaya çalışan bir Avrupa’nın monarkı olarak görevi üstlenmişti. Taç giyme töreninde giydiği elbise, kumaş kuponlarının biriktirilmesiyle dikilmişti. Fakat ilginç bir şekilde de kamuoyu önünde duygularını en çok gösterdiği anın sebebi bir lüksü kaybetmesiydi. 1997’de çiçeği burnundaki İşçi Partisi hükümetinin kararıyla, kraliyet ailesinin özel yatı Britannia’ya veda ederken mendiliyle gözyaşlarını sildiğini saklama gereği duymadı.
Hükümranlığını şekillendiren ağırbaşlı, vakur tavrı bugün Britanyalıların gözünde ‘gelmiş geçmiş en iyi hükümdar’ unvanını kazanmasında rol oynadı. Gösterişten kaçınmaya çalışan tavrı bu yıldönümünde de kendini belli ediyor. Bir anlamda büyük büyükannesinin ölümünü kutlamak gibi görülebileceği için özel bir kutlama planlanmadı.

Ölene kadar...
İskoçya’da tren yolu açılışına katılarak; her zamanki gibi ‘işini yaparak’ kutladı 67 yılı. Bir de gelen sevgi mesajlarına teşekkür ederek... Geçtiğimiz yıllarda Hollanda Kraliçesi Beatrix, İspanya Kralı Juan Carlos’un oğullarına yol açmak için tahttan feragat etmesinin Birleşik Krallık için de bir örnek olup olamayacağı çok tartışıldı.
Elizabeth resmen hiç konuşmadı ama ‘yakın çevrelerin’ söylediğine göre ‘Hayır, Kraliçe görevinin bir ömrün tamamını kapsadığını düşünüyordu, hizmeti ancak ölümde biterdi’. Hayatla görevi özdeş tutan bir ‘eski toprak’.... Dolayısıyla Prens Charles da bir rekor sahibi. 63 yılını taht sırasında geçiren ilk veliaht prens, daha çok bekleyebilir.

Prenses Diana’nın ölümünde kimine göre vakur kimine göre kalpsizdi (üstte). Buckingham Sarayı’nın dün yayınladığı fotoğraf Kraliçe’yi çalışırken gösteriyor (altta).

12 başbakan gördü

Kraliçe Elizabeth tahta çıktığından bu yana Türkiye’de 10 farklı cumhurbaşkanı görev yaptı. 1952’de tahtı devraldığında cumhurbaşkanlığı koltuğunda Cemal Gürsel vardı; bugün ise 12’nci Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan oturuyor. Harry S. Truman’dan Barack Obama’ya 12 ABD başkanı görüp geçiren Kraliçe’nin Britanya başbakanlarıyla ilişkisi hep merak konusu oldu. Winston Churchill’den başlayarak görevdeki David Cameron’a 12 başbakan haftalık toplantılarında Kraliçe’nin huzuruna çıktılar.
Kamuoyu önünde siyasi görüşlerini asla dile getirmeyen, sembolik makamının dışına çıkmayan Kraliçe Elizabeth meşruti monarşinin “Kral hüküm sürer ama yönetmez” ilkesini 21’inci yüzyıla taşıdı. Dün Başbakan Cameron Twitter’dan yayınladığı mesajında “11 selefim adına da konuştuğuma eminim ki Kraliçe’yle toplantılar makamımın en eğlenceli, ilham verici ve alçakgönüllü onurlarından biri” sözlerini kullandı.