ABD Başkanlığı ateşten gömlek!

Yeni başkanını seçmek için yarın sandık başına gidecek ABD’de seçim sonuçları kadar, seçilecek başkanın izleyeceği politika da merak konusu. Amerikan başkanlarının, sadece ülkede değil global arenada da önemli kararlarda etkin olacağı düşünüldüğünde, seçilen kişi, bir anlamda dünyanın geleceğini de etkileyecek.

Ancak 2012’den bu yana Barack Obama başkanlığında yönetilen ülke, özellikle son dönemde yeni tehdit ve sorunlarla karşı karşıya. Yeni dönemde seçilecek ABD başkanı, uluslarası arenada gücünü artırmak isteyen Rusya ve Çin’in yanı sıra, misillemeleriyle Kuzek Kore, İran’la yükselen gerilimi yönetmek durumunda kalacak. Ayrıca siber saldırı tehditleri, çatışma ortamları, kaynayan Ortadoğu, mülteci sorunları, güvenlik endişeleri ve iklim değişikliğiyle de sınanacak.

Özetle, ilk günden itibaren “ateşten gömlek”le koltuğuna oturacak yeni ABD Başkanı’nın asıl yarışı, Bayez Saray’da başlayacak. İşte, yeni ABD Başkanı’nı “dışarıda” bekleyenlerin bir bölümü...

Rusya ile gerilim: Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Suriye’de Esad rejimine verdiği destek, Ukrayna krizi, NATO müttefiklerine yönelik tehditleri, Kırım’daki ihlaller ve seçim döneminde meydana gelen siber saldırılarla anılması, Washington-Moskova gerilimini tırmandırdı. Rusya’nın, ABD’nin sıkı mütteffikleri olarak anılan Mısır ve Türkiye ile ilişkilere yoğunlaşması da krizi tetikleyen nedenler arasında.

Ortadoğu ‘enkaz’ı: Yeni ABD başkanı, sıcak çatışmaların yaşandığı Ortadoğu’daki “enkaz”ı da devralacak. Sovyet döneminden bu yana bölgedeki politikalar üzerine çalışmalar yürüten Kennan Enstitüsü yöneticilerinden Matt Rojanksy, ABD’nin bölgedeki konumunun son 8 yılda ciddi şekilde değiştiğini, yeni başkanın “hızlı bir inşa” süreci yönetmesi gerektiğini savunuyor. Son dönemde bölgede yeni düşmanlar edinen ABD, birlikte çalıştığı liderlere yönelik tasfiye süreçleriyle de eleştiriliyordu. Buna en büyük örneklerden biri de kuşkusuz Obama ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun yaşadığı kişisel gerginliğin, ülke ilişkilerine yansıması... Yeni liderin sıcak bölgede takınacağı tavır, savaşın da kaderini belirleyebilir.

Türkiye ile ilişkiler: ABD ve NATO üyesi Türkiye arasında ilişkiler de kırılma noktasını aştı. 15 Temmuz darbe girişiminden sonra Gülen’in iadesi sürecinin yanı sıra, Suriye ve Irak’ta ABD-YPG işbirliği, Ankara-Washington arasındaki ilişkiyi zedelerken, seçilecek ABD başkanını da zorlu bir sınav bekliyor. Yeni başkan, Türkiye ile ilişkiler konusunda da zorlu bir teste tabi tutulacak. Oklahoma Üniversitesi’nde Ortadoğu çalışmaları yürüten Josh Landis, “Eğer ABD Kürtlere desteğini sürdürürse, Türkiye’yle araları iyice açılacak. Ancak Türkleri ve muhalif grupları desteklerse, bu durum Rusya ile krizin derinleşmesini sağlarken, Kürt gruplarla da düşmanlığa neden olacak” diyerek çıkmazı özetliyor. ABD’nin bölgede izleyeceği politika, terör gruplarının ülkeye yönelik tehditlerini de etkilerken, bu durum, iç güvenlik sorununa doğru evrilebilir.

Kuzey Kore tehdidi: Nükleer silah denemeleri, balistik füze atışlarıyla bölge ülkelerinin yanı sıra ABD’yi de tehdit eden Kuzey Kore, tepkilere rağmen politikasında direniyor. Eski ABD Başkanı George W. Bush’un Kuzey Kore danışmanlığını yapan Victor Cha, yeni yönetimin de benzer tehditlerle karşılaşacağını, Kim Jong-Un’un izlediği tutumun süreceği sinyallerini verdi. Cha’ya göre ABD, füze savunma politikasında radikal değişikliğe gitmeli, Kuzey Kore ile iş yapan Çinli şirketlere de yaptırımları genişletmeli.

Çin’le soğuk savaş: Çin, gelişen ekonomisi ve işgücüyle ABD’ye meydan okuyan ülkelerden biri olurken, Washington ve Pekin yönetimleri arasındaki tansiyon, Güney Çin Denizi’ne konuşlandırılan Amerikan uçaklarıyla yükseldi. ABD’nin bu stratejik hamlesi “yeni bir soğuk savaş tehlikesi” olarak yorumlanırken, uzay yarışı dahil birçok noktada Çin’in sahip olduğu “kapsamlı askeri modernizasyon programı” ABD yönetimince kuşku uyandırıyor. ABD’nin yeni başkanı, Çin’in hamlelerini dikkate alarak yeni bir strateji belirlemek zorunda kalacak. Üstelik, Filipinler Başkanı Rodrigo Duterte gibi kriz yaşadığı bölge aktörleriyle de mücadelesini sürdürecek.

Apar topar uzaklaştırıldı

ABD’de Cumhuriyetçilerin başkan adayı Donald Trump, Nevada’daki seçim mitinginde gizli servis ajanları tarafından güvenlik gerekçesiyle kürsüden uzaklaştırıldı. Trump’ın seçim ofisinden bir yetkili, olayın, Austyn Crites adlı bir seyircinin elini kemerine götürmesinin panik yaratmasından kaynaklandığını söyledi. Yetkili, “Biri ‘Silahı var’ diye bağırdı” derken, şüprhelinin olay yerinden hızlıca uzaklaştırıldığı belirtildi. Öte yandan, son anketler, Demokrat Parti adayı
Hillary Clinton’ın yarışı 4 puan önde götürdüğüne işaret ediyor.