Son dakika… Ve korkulan oldu: İran’da kan döküldü!

Ülkenin yarı resmi haber ajansı Mehr, İran’ın batısındaki Luristan Eyaleti’ndeki Dorud’da gece düzenlenen gösterilerde iki protestocunun öldürüldüğünü duyurdu. Haberde güvenlik yetkililerinin, izinsiz gösterinin uzaması üzerine çatışmaların çıktığını belirttiği aktarıldı. Devlet televizyonunda ise, Dorud’daki göstericileri polisin değil, yabancı ajanların öldürüldüğü iddia edildi.

Cumartesi gecesi sosyal medyada yayılan görüntülerde de Dorud’da silah seslerinin ardından düşen göstericiler yer aldı.

Ülke genelinde internet bağlantısının rejim güçlerince kesildiği de belirtiliyor. Akıllı telefonlarda mesajlaşmaya yarayan Telegram'ın CEO'su da İranlıların çoğunun uygulamayı kullanamadığını duyurdu. Daha sonra İran devlet televizyonunda da Telegram ve Instagram'ın geçici olarak yasaklandığı ifade edildi.

Ruhani: Hükümet eleştiri ve protestoya alan açmalı

İran ajanslarının aktardığına göre Pazar akşamı kabine toplantısında konuşan Ruhani, "Şiddet ve kamusal alanlara zarar vermek eleştiri değildir" dedi ve ekledi:

"Anayasaya göre halkın eleştiri ve protesto yapma hakkı vardır. Hükümet yasal eleştirilere ve protestolara alan sağlamalı.

"Ama eleştiri ve protestoların ülkenin ve halkın durumunu iyileştirmesi için çaba harcamalıyız. Hükümet vandallık yapan ve çevreye zarar veren gruplara tolerans göstermeyecektir.

"Bazı sorunlarımızı çözmek zaman alıyor ve hükümet ile halk bu sorunları aşmak için el ele vermeli."

İran yarı resmi haber ajansı Tesnim, bir haritayla protestocuların sosyal medyada yaygın olarak kullandığı bir etiketin ülke dışından desteklendiğini belirtti. Tesnim’e göre bu etiketle atılan tweetlerin yüzde 27'si Suudi Arabistan'dan, yüzde 26'sı İran'dan, yüzde 7'si İngiltere'den, yüzde 5'i Fransa'dan, yine yüzde 5'i Almanya'dan, yüzde 4'ü BAE'den. Gerisi de Kanada, İsrail, Polonya, Avustralya, İsviçre, Hollanda, İsviçre gibi diğer ülkelerden.

Bir başka yarı resmi haber ajansı ISNA da, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin konuşmasının akşam televizyonda yayımlanacağını açıkladı.

Trump yine destekledi

ABD Başkanı Donald Trump, devam eden protestolarla ilgili bugün Twitter üzerinden yaptığı paylaşımda, "İran'da büyük protestolar var. İnsanlar sonunda paralarının ve varlıklarının nasıl çalınıp teröre harcandığını görmeye başladı. Görünüşe göre artık buna izin vermeyecekler. ABD insan hakları ihlalleri ihtimali için yakından izliyor!" dedi.

Devrim Muhafızları’ndan tehdit

Diğer yandan İran’ın dini lideri Ayetullah Hamaney’in gitmesini isteyen göstericileri tehdit eden İran Devrim Muhafızları, ‘Halkın demir yumruğu kafalarına inecek’ tehdidinde bulundu.

Valilik ele geçirildi ve…

Göstericiler dün gece Arak Valiliğini ele geçirdi. Ayrıca göstericiler Hüramabad şehrinde belediye binasını yaktı.

'Halkın medeni itirazı'

İranlı Öğrenciler Haber Ajansının (ISNA) haberine göre, gösterilere ilişkin açıklamalarda bulunan İran Meclis Başkanı Yardımcısı Ali Mutahhari, "İçişleri Bakanlığı, halkın medeni itirazlarını kabul ederek gösteri izni vermekte zorluk çıkartmamalı" dedi.

Mutahhari, İran'da gösteri kültürünün yerleşmediğini ve protestoların kısa sürede asli amacından çıktığına dikkati çekerek, "Bunun sebebi, hiçbir toplantıya izin verilmemesi, her türlü gösterinin İçişleri Bakanlığı tarafından yasa dışı olarak adlandırılması olabilir" değerlendirmesinde bulundu.

İran anayasasında, İslami kurallara aykırı olmaması ve silah kullanılmaması kaydıyla halk gösterilerine izin verildiğini belirten Mutahhari, yetkililerin, halkın medeni itirazlarını dile getirmek için uygun ortam hazırlamaları gerektiğini ifade etti.

'Halkın talepleri için adım atmaya hazırız'

Öte yandan, İran İçişleri Bakanı Abdurrıza Rahmani-Fazli, son günlerde İran içerisinde oluşturulan "kaos" ortamının ülkeye fayda sağlamayacağını belirterek, "Halkın huzurunu bozanlara karşılık verilecek" ifadesini kullandı.

Hükümet, meclis ve yargının attığı adımlarla birçok ekonomik sorunun çözüldüğünü ileri süren Rahmani-Fazli, "Hükümetimiz, meclis ve yargı, halkın taleplerini yerine getirmek için adım atmaya hazır" diye konuştu.

Perşembe günü başlamıştı

Meşhed kentinde Perşembe günü ekonomik gerekçelerle başlayan protestolarda polis çok sayıda göstericiyi gözaltına almıştı. Yerel kaynaklar, polisin biber gazı ve tazyikli suyla dağıttığı göstericilerden bazılarının da yaralandığını aktarmıştı.

Daha sonra diğer kentlere de yayılan gösterilerde İran’ın siyasi yapısı ve yayılmacı dış politikası da eleştirilmiş, ABD Başkanı Donald Trump Twitter hesabından göstericilere desteğini açıklamıştı.

Bu gösteriler, 2009’daki tartışmalı seçimlerden sonraki en büyük kitlesel eylem olarak görülüyor.

Rejim taraftarları da sokağa çıktı

Muhaliflerin ardından dün de rejim taraftarları sokağa çıktı. Dev kalabalıklar, sekiz yıl önceki protestoların bastırılmasının yıl dönümünde rejime destek verdi.

Bilek güreşini kazandı ama...

Ezeli düşmanı Suudi Arabistan'la Ortadoğu'da girdiği bilek güreşini Suriye ve Irak'ta kazanan İran, hâlihazırda Yemen'de Şii Husilere destek veriyor. Üçüncü yılını doldurmak üzere olan savaşta Suudi Arabistan'ın başını çektiği koalisyon Husilere hava saldırıları düzenliyor.

Dış politikada bunlar yaşanırken, dünyanın en kapalı rejimlerinden birine sahip ülkede ekonomi alarm veriyor.

3 milyon 200 bin işsizin bulunduğu İran'da yumurta gibi bazı temel gıdaların fiyatları son dönemde neredeyse yarı yarıya arttı.

Hameney'den uyarılar

P5+1 ülkeleriyle nükleer anlaşmaya imza atan Tahran yönetimi, Batılı ülkelerin yaptırımlarından 2015 yılında kurtuldu ancak henüz bu sokağa yansımış değil.

İran'ın ruhani lideri Ayetullah Ali Hameney, hafta içinde yaptığı açıklamada hükümetin ekonomi politikalarını eleştirmiş ve yüksek enflasyon, artan fiyatlar gibi sorunların çözülmesini istemişti.