Soğan fiyatına ‘ithal’ çözüm

İki sezondur ‘yanlış tohum’ ve ‘yanlış hasat’ ile üretiminde büyük sıkıntı yaşanan soğanda, ‘depo baskınlarına’ rağmen düşmeyen fiyata karşı ithalat hamlesine başlanıyor. Buna göre, kuru soğan ithalatında yüzde 49 olan gümrük vergisi oranı, Resmi Gazete’nin dünkü sayısında yayımlanan karar ile 28 Şubat’a kadar sıfırlandı. Ticaret Bakanlığınca yürütülen kararın, kuru soğan fiyatlarındaki artışın önüne geçilmesi, iç piyasa fiyatlarının makul seviyelerde tutulması ve spekülatif fiyat hareketlerine meydan verilmemesi amacıyla ekim dönemi de dikkate alınarak uygulanacağı bildirildi.

Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım, soğan üretimindeki sorunların bilindiğini, mevcut üründe ise çürük oranının çok yüksek olduğunu söyledi. Dünyada soğan üretiminin ülkelerin kendi ihtiyaçlarına göre yapıldığını vurgulayan Yıldırım, bu nedenle ithalat edilecek bir ülke bulmanın zor olduğuna dikkat çekti.

Nisana kadar...

Uzun bir süredir pazarda, markette, manavda fiyatı değişmeyen tek ürün soğan. En düşük 5 lira olan soğan kilo fiyatı, kalitesine göre 12 liraya kadar çıkıyor. Ancak bu ürünlerde, soğanın kurumasına zaman tanınmadığı ve yanlış tohum nedeniyle çürük oranının yüksek olduğu belirtiliyor. Bu dönemde mor/kırmızı soğanın daha sağlam olduğu gerekçesiyle tercih edilir hale geldiği, ancak yüksek fiyatı ve düşük üretimi ile ihtiyacı karşılamaktan uzak olduğu ifade ediliyor.

Kazakistan’dan mı?

Ali Ekber Yıldırım, ithal edilecek bir ülke ve istenen miktarın bulunamaması durumunda nisana kadar çürük ürünle devam edileceğini ifade etti.

Yıldırım, “Ülkeler soğanı bizim gibi ihtiyaçları, kendi tüketimleri kadar üretiyor. Soğan çok fazla ithalata konu olan bir ürün değil. Bizim bölgemizde mesela Bulgaristan ve Azerbaycan var. Ancak çürük ürünle ilgili sıkıntıları Azerbaycan da yaşıyor. Kazakistan’da olduğu biliniyor ama oradan nasıl gelir bilemiyorum. İthalat söylemleri bir miktar etkili olabilir ama fiyatı ancak 20-30 kuruş düşürür, zaten ürün yok. Temmuz-Ağustos’ta hasadı yapılan soğan depoda bekletiliyor. nisana kadar kullanılıyor. Baktığınızda baskın yapılan depolar da fırsatçı deposu değil, üreticinin ürününü kışa beklettiği depolardı. Üretimde bir sorun varken fiyat zaten depo baskınıyla düşmezdi” diye konuştu.

‘Yine çok ekilecek’

Tarım ürünü olarak ithal edilmeyen ürün sayısının çok az olduğunu anlatan Ali Ekber Yıldırım, iklim değişikliği konusunun gündemine almasının önemine dikkat çekti. Yıldırım, “Fındık gibi, kayısı gibi fıstık gibi, ki Antapfıstıkta da ithalat bir ara gündeme gelmişti, bunlar gibi dünyada asıl üreticisi konumunda olduğumuz ürünler kaldı ithal etmediğimiz diyebiliriz. İthalatın çözüm olmadığını görüyoruz. Öncelikli olarak iklim değişikliğini gündeme almalı ve önlem almalıyız. Mesela soğanda gelecek sezon yine üretici çok ekecek ve ‘üretici kan ağlıyor’ diye konuşacağız. Planlı üretimi konuşmamız lazım” diye konuştu.

Patateste fiyat oyunu!

Soğan fiyatının yüksek olduğu iki sezon boyunca patateste de üretimden dolayı sıkıntılar yaşandığı ve fiyatın bu nedenle yüksek olduğu belirtilmişti. Ancak yeni hasadı yapılmasına rağmen patates fiyatında düşüş olmadı. Kilosu en düşük 4 liradan satılan patateste kalite sıkıntısı devam ediyor. Ali Ekber Yıldırım, bu süreçte patates fiyatının normale dönmesi gerektiğini belirtirken, satıcıların ‘patates-soğan’ birlikteliğini kullandığını söyledi. Yıldırım, “Patateste üretimde bir sıkıntı görünmüyor. Üretici çok uygun fiyatlara satıyor ama bu ürünü satanlar şu anda soğan fiyatını kullanarak, patateste de yüksek fiyatın normal olduğunu algılatmaya çalışıyor” dedi.