Crunchbase'in Nisan ayında yayınladığı rapora göre tüm dünyada startup ekosisteminde kadın girişimcilerin oranı %17 civarında. Bu oran 2009 ve 2011 arasında büyük bir değişimle %9’dan %14’lere yükselmiş, sonrasında ise 6 yıldır çok bir değişim göstermemiş. Erkek egemen bir girişim ekosistemini hiç kimse istemez fakat oranların son yıllarda pek bir değişim göstermemesi de bunun için bir çaba, pozitif ayrımcılık yapılmadığını gösteriyor.
Türkiye’de startups.watch verilerine göre ise girişim ekosisteminde kadın girişimcilerin oranı %15 civarında. Yani dünya ortalamasının 2 puan altındayız.
Yatırım adedi olarak bakarsak, 2017 yılında Türkiye’de yatırım alan 71 girişimin 15’inde kadın girişimciler var. Yani %21 civarında bir oran çıkıyor karşımıza. Yatırım tutarı olarak baktığımızda ise kadın girişimcilerin olduğu girişimler 2017 yılında $6.6M yatırım almış. Toplam yatırım miktarı ise $42.6M. Yani toplam yatırım miktarının %15’ini kadın girişimciler toplamış.
Türkiye’de bu sene yatırım alan kadın girişimcilerin girişimlerinden en çok dikkat çekenleri ise şunlar : ACLteslim, ButikGez, Dolap, FineDine, Letz, Manibux, ModaCruz, Paym.es, Poltio, Qumpara, Reztoran, RS Research, Insider, UrbanStat, Vispera.
ACLteslim aynı gün teslimat özelindeki pazar yeri girişimi. ButikGez tarz tesettür giyim modelleri ve butikleri sunan bir platform. Dolap ikinci el kıyafet online alışveriş sitesi ve uygulaması. FineDine restoranlar için menü ve sipariş yönetimi platformu. Letz aktiviteler özelinde bir uygulama. manibux ailelerin çocuklarına kolay ve güvenli harçlık gönderebilecekleri harçlık yönetim uygulaması. ModaCruz ikinci el alışveriş platformu. Paym.es mesajlaşma uygulamaları üzerinden ürün alışı ve satışı imkanı sunuyor. Poltio sosyal anket servisi. Qumpara alışveriş fişlerini yükledikçe ödül kazandıran bir perakende teknolojisi uygulaması. Reztoran mekan keşfetme ve rezervasyon uygulaması. RS Research kanser tedavisine yönelik bir biyoteknoloji girişimi. Insider çoklu kanal müşteri deneyimi oluşturma platformu. UrbanStat sigorta sektörü için gerçek zamanlı risk analizi yapıyor. Vispera ise perakende için görüş odaklı teknolojiler geliştiriyor.
Bu sene yatırım alan ve kurucularından en az birinin kadın girişimci olduğu bu girişimlerin ne kadar çeşitli olduğunu yukarıda açıklamalardan görebiliyorsunuzdur. Lojistikten e-ticarete, finans teknolojilerinden perakende teknolojilerine, restoran teknolojilerinden biyoteknolojiye kadar birçok alanda girişim kadın girişimcileri sayesinde bu sene yatırımlar alıp yollarında devam ediyor.
Şirket değeri olarak ve aldığı yatırım toplamı olarak Türkiye’deki girişim ekosisteminin en tepesindeki kadın girişimci ise Trendyol’un kurucusu Demet Mutlu olarak karşımıza çıkıyor. 2010 yılında kurduğu Trendyol 9 haneli dolar değerlere ulaşmış durumda. Son dönemdeki yatırımlara baktığımızda Demet Mutlu’nun yanına bir iki yıl içinde 2-3 kadın aday daha çıkaracakmışız gibi gözüküyor.
Ekosistem paydaşlarının kadın girişimcilere olan yaklaşım ise oldukça iyi gözüküyor diyebiliriz. Hem konuştuğum kadın girişimciler, hem de yatırımcılar kadın girişimcilere pozitif ayrımcılık yapıldığı görüşünde birleşiyor. Bu konuda Arya Kadın Yatırım platformu gibi platformlar olduğunu da hatırlatmak lazım.
Özetlemek gerekirse, dünyadaki kadın girişimci oranları son yıllarda pek değişmemiş gözüküyor. Türkiye’deki oran ise global oranın biraz altında ama çok fark yok. Önümüzdeki yıllarda 100 milyon doların üstünde şirket değerlemesi olacak olan kadın girişimcilerin kurduğu girişim sayısında artış gözleyeceğiz. Kadın girişimcilerimiz herhangi bir sektöre odaklanmamışlar her alanda görmek mümkün. Tabi her şey güllük gülistanlık, ne kadar güzel diye yazımı sonlandırmak istemiyorum. Ekosistemde daha çok kadın girişimci görmek için, pozitif ayrımcılığa hep beraber devam!