Bu yıl 24 Nisan tarihi, önceki 24 Nisan’lardan çok daha farklı bir anlam taşıyor...
Türkiye her yıl 18 Mart’ı Çanakkale Zaferi’nin yıldönümü olarak kutluyor.
Oysa ki 1. Dünya Savaşı’nın artık filmlere de konu olan bu cephesindeki savaşın bütünü, 1915’in sonlarına kadar uzuyor.
En kritik tarih aralığı ise 18 Mart-25 Nisan.
Birleşik Krallık’a bağlı Anzaklar yani Avustralya ve Yeni Zelanda askeri birlikleri, deniz savaşında ağır yenilgi alan işgal kuvvetlerinin Gelibolu’yu ele geçirme planı doğrultusunda, 25 Nisan 1915 günü, Türk topçu bataryalarını imha için karaya çıkmıştı. Aralık 1915’e kadar uzayan kanlı çatışmaların sonunda Anzaklar yenilgiye uğratılmıştı.
Boğaza bütün gücüyle saldıran işgal kuvvetlerinin 18 Mart’ta hüsrana uğramaları sonunda, Gelibolu’yu işgal kararı almaları ve karaya çıkmaları, ancak burada da yenilerek geri çekilmeleri bu tarihler arasında gerçekleşiyor.
Bu nedenle Birleşik Krallık’ın Avustralya-Yeni Zelanda Kolordusu olarak adlandırılan Anzakların torunları, Çanakkale’de savaşan atalarını anmak için her yıl 25 Nisan’da ve ikinci çıkarmanın yapıldığı 6-9 Ağustos’ta Çanakkale’ye geliyor.
Bu yıl, bu destansı dönemin 100. yıldönümü.
Savaşın 100. yılı nedeniyle Britanya Krallığı, Avustralya ve Yeni Zelanda’nın bu yıl çok daha görkemli anma törenleri yapmak istediği kamuoyuna yansımıştı.
Bu çerçevede, Avustralya’dan 9 bine, Yeni Zelanda’dan da 2 bine yakın kişinin Çanakkale’ye gelmesi planlandı.
Törenlerin bu yılki konukları arasında Avustralya ve Yeni Zelanda başbakanlarının yanı sıra İngiltere veliaht prensi Charles ile iki oğlunun da yer alması bekleniyor.
Sarkisyan’a davet
Ankara da Çanakkale savaşlarının yıldönümünü bu sene daha ses getirecek bir biçimde anmaya hazırlanıyor.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, 102 ülkenin devlet ya da hükümet başkanlarına bu plan çerçevesinde 23-24 Nisan tarihleri için Çanakkale davetiyeleri gönderdi.
Çanakkale anma törenlerine, 1. Dünya Savaşı’na katılan bütün devletlerin bütün yöneticileri en üst düzeyde davet edilmiş durumda.
Bu çerçevede Cumhurbaşkanı Erdoğan devlet başkanlarına, Başbakan Ahmet Davutoğlu da başbakanlara birer mektup gönderdi.
Bu mektuplar içerisinde biri çok dikkat çekici.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan’a da bir davet mektubu gönderdiğini öğrendik.
Bir diğer dikkat çekici mektubun muhatabı da her yıl 24 Nisan günü, Ermeni soykırımı iddiaları konusunda yapacağı açıklamadaki dili Türkiye tarafından dikkatle takip edilen ABD Başkanı Barack Obama.
Anzakların anma gününden iki gün önce, 23 Nisan’da, İstanbul’da bir “Barış Zirvesi” düzenlenmesi planlanıyor.
24 Nisan’da ise zirveye katılacak tüm devlet ve hükümet başkanlarının katılımıyla Çanakkale’de anma töreni düzenlenecek.
‘Birlikte savaştık’
Milliyet’e bilgi veren bir hükümet yetkilisi, Çanakkale anma törenlerine, 1. Dünya Savaşı’na katılmış bütün devletlerin yöneticilerinin en üst düzeyde davet edildiğini, Başbakan Davutoğlu’nun başbakanlara, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da cumhurbaşkanlarına birer mektup göndererek, “Çanakkale savaşlarının 100. yıldönümünde sizi aramızda görmekten mutluluk duyacağız” mesajını ilettiğini söyledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın mektubunda, “barış” vurgusunun ön planda olduğu öğrenildi.
Aynı hükümet yetkilisi, davet gönderilen 102 devlet yöneticisi arasında Ermenistan Devlet Başkanı Sarkisyan’ın da olduğunu kaydetti.
Hükümet yetkilisi, Çanakkale’de Mehmetçik saflarında savaşan ve şehit düşen askerlerin içinde çok sayıda etnik kökenden gençler bulunduğunu, bunların aralarından Ermenilerin de olduğu belirtilerek, “Bir nevi birlikte savaştık, o yüzden Sarkisyan da davet edildi” ifadesini kullandı.
Tehcirin 100. yılı
Ermeni tehcir genelgesinin yayımlandığı 24 Nisan 1915 tarihi, Türkiye ile Ermenistan arasında her zaman bir gerilim kaynağı.
Ermenilerin soykırım yıldönümü olarak andıkları bu tarihin de bu yıl 100. yıldönümü.
Bu nedenle, Ankara’nın bu daveti, zamanlama açısından da büyük önem taşıyor.
Ermenistan ve Ermeni diasporası, 100. yıldönümü nedeniyle bu yıl geniş kapsamlı bir anma programı düzenliyor.
Obama ve Sarkisyan’ın bu davete icabet etmesi tarihe not düşülecek büyük bir sürpriz olur.
Keza ABD Başkanı Obama’nın da bu yönde açıklanmış bir programı bulunmuyor.
Ancak Sarkisyan ve Obama, bu törenlere katılmasa da Başbakan sıfatını taşıdığı geçtiğimiz yıl 24 Nisan’da bir ilke imza atarak, Ermenilerin torunlarına yönelik taziye mesajı yayımlayan, 1915’i, “Gayri insani sonuçlar doğuran hadise” olarak niteleyen Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın daveti, bu ilk sürprizden sonra tarihe geçecek önemli bir adım özelliğini taşıyor.
