Sarıkamış dramı değişebilir miydi?

‘Donmuş Umutlar Sarıkamış’ adlı kitapta, 90 bin Türk askerinin donarak can verdiği Sarıkamış Harekâtı’nın seyrini değiştirecek bir iddia gündeme taşınıyor.
Araştırmacı Sara Gürbüz Özeren, Sarıkamış Harekatı’nın 100. yıldönümünde tarihin akışını değiştirecek bir fırsatla karşı karşıya kalındığını gündeme getiren ilginç bir çalışmaya imza attı. Özeren’in “Donmuş Umutlar Sarıkamış” adlı kitabında, Rus Çarı II. Nicholas ve ordu kumandalarını pusuya düşüren 19 Türk askerinin, emir almadıkları gerekçesiyle 5 metre önlerinden geçen düşmana ateş açmadığı iddiasına yer verildi. 90 bin Mehmetçiğin şehit olduğu Sarıkamış Harekatı’nın kaderini değiştireceği ifade edilen 19 asker olayı ise dönemin istihbarat raporları ve Kazım Karabekir’in günlüklerine dayandırıldı. 9.Kolordu bünyesindeki istihbarat subayı Teğmen İsmail Hakkı Bey ve emrindeki 19 askerin tanık olduğu tarihi olay, roman tarzında kaleme alınan kitapta şöyle anlatılıyor:

‘Tek kurşun atılmayacak’
“Teğmen İsmail Hakkı, on dokuz eri yanına alarak yola çıktı. Bütün gece yürüyeceklerdi. Hava açıktı ve ayaz ustura gibi kesiyordu. Erler, aldıkları emir üzerine sessiz yürüyorlardı. Bu bir keşif göreviydi. Rusların ileri hatlarına sarkarak bilgi toplayacaklardı. Teğmen İsmail Hakkı ise tek kurşun bile atamayacağı bir göreve gönderildiği için sinirleniyordu. Gün ışırken karşılarına üç yol ayrımı çıktı. Ezilmiş karların kayganlaştırdığı yollar bomboştu. İlerde uçsuz bucaksız bir kar çölü uzayıp gidiyordu. Teğmen İsmail Hakkı, yola beş-on metre kala askeri mevzilendirdi. Zuladan peksimetler çıkarıldı. Mehmet, tayınından ikinci ısırığı koparırken gözü yolun ilk aşıt noktasına takıldı.
Bir karaltı görür gibi oldu. Az daha dikkat edince karaltıların çoğaldığını fark etti. Aceleyle tayını çantasına soktu. Dizlerinin üstünde kumandana doğru süründü. O sırada Teğmen İsmail Hakkı, tam ters istikameti kolaçan ediyordu. ‘Kumandanım, diye fısıldadı.’ İsmail Hakkı döndü:
‘Ne var asker?’ ‘Geliyorlar kumandanım!’ Bütün başlar o tarafa döndü. Durmuş, gayri ihtiyari tüfeğini kavradı. Ötekiler de aynı şeyi yaptı. Teğmen İsmail Hakkı, gözünü gelenlerden ayırmadan: ‘Ateş etmek yasak, anlaşıldı mı!’ Otomobil ağır ağır yaklaştı. Tam karşılarına geldi. Aralarında ancak beş metrelik bir mesafe vardı. İçerde tam dört kişiydiler. Pırıl pırıl giysilerinin yakaları gösterişli madalyalarla doluydu. Emre itaat şarttı askerlikte. O gün İsmail Hakkı, verilen emre harfiyen uydu. Ateş etmedi. “

‘Kimse hesap sormazdı’
Aradan birkaç gün geçti. Kumandan, Teğmen İsmail Hakkı’yı çağırdı:
‘O otomobildekiler kimlermiş biliyor musun? ‘Rus Çarı II. Nicholas!’ Teğmenin gözleri, iri iri açıldı, şakaklarına kan hücum etti. Kumandan konuşmasını sürdürdü: ‘Ötekiler... Biri Kafkas Ordusu Komutan Yardımcısı General Myshlayevski, biri Kurmay Başkanı General Yudenich ve Birinci Kafkas Kolordu Komutanı General Bergmann.’ Mamafih siz, görevinizi yaptınız. Vursaydınız kimse sizden hesabını sormazdı.”

‘Karabekir Paşa’ya gelen raporlarda var’
Kitabın yazarı Sara Gürbüz Özeren, 19 asker olayı ile ilgili şunları söyledi:
“Kazım Karabekir, o dönem Askeri Haber Alma Daire Başkanlığı görevini yürtüyordu. Cepheden gelen tüm istihbarat raporları Karbekir’in elinden geçiyordu. Karabekir hatıralarında kendine gelen raporlardan bahesederek bu olaya da yer veriyor. Teğmen İsmail Hakkı ve emrindeki askerler, Sarıkamış’a son nokta olan Bardız mevkinde karşılaştığı durumu rapor ediyor. Teğmen ve emrindeki Mehmetçikler 9.Kolordu Karargahına bağlı askerlerdi. İstihbarat toplamak için düşmanın hatlarına kadar sızdıklarında bu olaya şahit oluyorlar. Karabekir hatıratında tam tarih vermiyor ancak 1 veya 2 Ocak tarihi olduğunu tahmin ediyoruz.”