Şanghay’dan sonra sıra Türk Akımı’nda

Rusya ile yaşanan uçak krizinin ardından rafa kaldırılan tarihi doğalgaz boru hattı projesi, bir tasarı halinde TBMM Başkanlığı’na sunuldu. Tasarıya göre hat, 2019 sonunda işletilmeye alınmış olacak. İlk etapta 30 yıllık anlaşma yapılacak. Bir bölümü Türkiye iç pazarına yönelik olmak üzere, proje 31.5 milyar metreküp kapasiteye sahip olacak. Türkiye’nin nihai amacı ise “doğalgaz ticaret merkezi olmak.”

Türkiye kullanacak

Rusya Devlet Başkanı Putin’in 10 Ekim’de İstanbul’a ziyaretinde imzalanan Türk Akımı anlaşması, TBMM’ye geldi.
“Türkiye ve Rusya Arasında Türk Akımı Gaz Boru Hattı Projesine İlişkin Anlaşmanın Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı” adıyla dün TBMM’ye sunulan tasarıda, anlaşmanın, her biri yıllık 15,75 milyar metreküp kapasiteli, deniz ve kara bölümlerinde inşa edilecek iki boru hattından oluşan ve toplamda 31,5 milyar metreküp kapasiteye sahip olduğu ifade edildi. Anlaşmaya göre deniz bölümünde yer alan iki hattın inşası ve işletimi Rusya tarafından yapılacak. Kara bölümünde yer alan hatlardan birisi, Türkiye’ye doğalgaz arz etmek üzere iletim sistemimizin bir parçası olarak BOTAŞ tarafından inşa edilecek. Kara bölümündeki diğer hat ise Avrupa’ya gidecek. Bu hattın inşası ve işletimi, yüzde 50 oranında ortaklık payı ile iki ülkenin belirleyeceği yeni bir şirket tarafından yapılacak. Rusya’dan Türkiye’ye halihazırda gelen gazın zaman zaman kesildiği belirtilen tasarıda, “Başka bir ülkenin iletim sistemi kullanılmadan doğrudan Rusya’dan ülkemize taşınacak gazın, üçüncü taraflardan kaynaklı muhtemel kesintilere maruz kalmaması sağlanmış olacaktır” denildi. Tasarıya göre 15,75 milyar metreküplük bölüm doğrudan Türkiye’nin kullanımına ayrılacak.

Tasarıya göre, anlaşmanın tüml bölümlerinin 30 Aralık 2019’dan önce işletmeye alınması ve sonrasında işletimi planlanıyor. Türk tarafının, mümkün olan en kısa süre içerisinde, Türkiye’nin kıyı bölümünde araştırma yürütmek için gerekli olan izinleri sağlayacağı belirtilen tasarıda, ortak şirketin Türkiye’den geçiş için vcergiden muaf olacağı vurgulandı.

Amaç ‘gaz’da merkez olmak

Tasarıya göre, taraflar arasında doğacak anlaşmazlık, öncelikle iki ülke arasında çözülecek, aksi halde tahkim mahkemesine gidilecek. Anlaşmazlık halinde Birleşmiş Milletler Uluslararası Adalet Divanı da devreye girebilecek. Başlangıç için 30 yılı kapsayan anlaşma, 5 yıllık dönemler için yenilenecek. Tasarının gerekçesinde de, anlaşmanın önemi şöyle vurgulandı:

“Ülkemiz bölgesinde bir enerji merkezi olma yolunda stratejiler geliştirmekte ve somut adımlar atmaktadır. Geçtiğimiz süreçte, Güney Gaz Koridorunun belkemiğini oluşturacak Trans-Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı (TANAP) Projesi geliştirilerek Hazar gazının ülkemiz üzerinden ilk defa Güneydoğu Avrupa pazarlarına ulaştırılması için gerekli adımlar atılmıştır. Türk Akım Projesi kapsamında inşa edilecek ikinci kara bölümü boru hattı ile Rus menşeili doğal gazm da Güneydoğu Avrupa’ya ülkemiz üzerinden arz edilmesine imkan tanınması ve ülkemizin enerji koridoru rolünün ve doğalgaz ticaret merkezi olma potansiyelinin pekiştirilmesi amaçlanmaktadır.”