Ölesiye yazılmış bir kitap

Roberto Bolano’nun ölümünden sonra yayımlanan “2666” adlı kitabı, Time dergisi tarafından 2008’in en iyi romanı seçildi.


Ölçü bakımından Himalaya değil de Tabor dağının, kubbelerinin ve çan kulelerinin yüksekliklerini ruhunda taşıyan, kalemini o tepelerden uçurarak yazan Roberto Bolano; ölümünden sonra İngilizcede yayımlanan ilk kitabı “Dedektif Vahşiler” ile 2007’de dünyaya maloldu. Şili doğumlu Bolano’nun Farar Straus ve Giroux Yayınevi’nden çıkan son kitabı “2666”, 2008’i ‘şaheser’ rütbesiyle bitirdi.
Elit bir kampüs romanı havasında başlayıp yumuşak bir keyifle vodvile dönen, sonra okurunu polisiyenin türlerinden kaydırıp savaş ve uyanış romanına taşıyan, yeri geldikçe bilimkurguya dokunan metin; hayata bir kamyon şoförünün okulda dikiş tutturamayan oğlu olarak başlayan yazarın zengin espri dağarcığının ürünü.

Her yıla bir bölüm
Ölesiye yazılmış bir kitap “2666”. Kuvveti ise, satırlarından akan, anlatıcısının sesinde tınlayan, karakterlerini bütün özellikleriyle birbirinden olağanüstü sahnelerde fotoğraflayan ‘Kodakvari’ sayfaların hamurunu dokuyan ölüm kokusu...
Cesareti, ölüm cesareti. Kanıtı, kitabın önsözünde yer alan, yayıncının “Ölümünün yaklaştığını fark eden Roberto, ‘2666’nın basımı için hazırladığı vasiyette, kitabın her yıl beş bölümünden birinin yayımlanmasını istedi. Hatta yayıncı ile pazarlık edilecek ücreti de belirledi... Ölümünden sonra varisleri, hastalığı felaketle sonuçlanmasaydı onun da aynı fikri paylaşacağı inancıyla, beş bölümü bir kitap olarak yayımlama kararı aldı” ifadesinde kayıtlı.
900 sayfalık kitabın yayınevine göre özeti şöyle: “İnzivaya çekilen bir Alman yazara duyulan tutkuyla gelişen arkadaşlık; üç akademisyeni, yazarın izinde, ilk yurtdışı görevine atanan New York’lu bir gazeteci ve kendisinden yaşlı bir kadına tutkun polis dedektifi ile birlikte Meksika sınırındaki, 10 yıl içinde yüzlerce Meksikalı kadının ortadan kaybolduğu Santa Teresa şehrine getirir”.
Ama daha başından, hikayenin kahramanının Almanlığını dahi şüpheye düşürüp, okuruna, kapaktaki özetin çok ötesinde bir macera vaat eden yazar; cazibesini, hem de son satırına dek, İngilizce çevirisinin örtemediği kadife vurgulu İspanyol ezgisine yüklüyor.
İspanyol aşk sanatından şikayet ettiği yerde bile. “Halbuki İspanyol, erotizmi müstehcenlikle, pornografiyle, gübre sanatıyla karıştırır... Biri yazarını öğrenmek niyetiyle Marquis de Sade’ı daha yeni inceledi. Öteki ise, Sade’ı daha 16’sında okudu. 17’sine basmadan iki kadınla üçlü aşk yaptı, orta yaşına gelince kütüphanesinin raflarını 17. ve 18. yüzyıl belden aşağı ‘yetişkin’ edebiyatı ile doldurarak daha gerçekçi bir seyir tutturdu” gibi satırları teşvik dolu.

Toprağı iyi tanıyan bir yazar
Yağmuru, ‘bizim gibi bir tanrının ya da bir robotun elinden çıkmışa benzeyen gökyüzünden’ boşandırıp, ‘meyilli damlaları bıçak sırtı çimenin yeşilinden aktaran’ yazarın metninde şiddet bazen, kontrolden çıkıp ateşli hastalığa yakalanmış gibi üst üste kendi portresini yaptıktan sonra Hindistan cevizi palasıyla elini aniden kopararak bir mumyacıya mumyalatan sanatçının hikayesinde dile getirdiği hayalgücüne ait.
Bazen de, bir at yarışının giderek hızlanan ritmiyle akarak okurun kalp atışlarını doruğa çıkaran ve 5. sayfada sonuçlandığında, kaybeden jokeyin öfke dolu bakışlarını anlatan tek bir cümleye... Ve bazen de, Bolano’nun şiddeti, Meksika sınır kasabasında yüzlerce kadını öldüren seri katilin hikayesindeki gibi, tamamen gerçeğe ait.
“Çimen yağmuru yuttu. Toprağın ağzı açıldı. Konuşmayı bırak, tartışmaya başladı toprak. Yoğun, kristalleşmiş örümcek ağına benzeyen kelimelerle, zar zor duyulan hışırtılarla...”
“2666”nın her sayfası, işte o toprağı iyi tanıyan, dilini öğrenmiş bir yazarın akıcı, şüpheye yer bırakmayan, temiz tercümesi.

“2666”
Roberto Bolano
Farar Straus and Giroux
Fiyatı: 30 dolar
ROMAN


YENİ ÇIKANLAR

“Annenin Genç Kadın Olarak Portresi”/ F. Christian Delius/ Çev: Vedat Çorlu/ Fiyatı: 8 TL/ Roman
Delius, İkinci Dünya Savaşı’nın ortasında, hamile bir kadının gözünden savaşın vahşetini gözler önüne seriyor. Gazze’den gelen saldırı haberleri arasında sıradan insanların savaş karşısındaki arzu, istek ve korkularını anlatan bir kitap, daha da sarsıcı etki bırakıyor.

“Tarantula”/ Bob Dylan/ Çev: Cenk Gültekin/ Özgür Yayınları/ Fiyatı: 12 TL/ Roman
Dünya müzik tarihinin en ilginç kişiliklerinden biri de Bob Dylan’dır kuşkusuz. Bir efsaneye dönüşen Dylan’ın ilk ve tek edebi yapıtı olan “Tarantula”, şarkı sözlerini andıran, sanatsal kaygılar ve politik karşıtlığı ön planda tutan, deneysel bir roman.

“1980 Sonrası Türk Sineması’nda Akla Zarar Filmler”/ Tunca Arslan/ Kırmızı Kedi/ Fiyatı: 15 TL / Sinema
Tunca Arslan; 1980 sonrasında ülkemizde çekilen, yedinci sanatın temel gereklerini yerine getirmekten yoksun olduğunu söylediği filmler üzerine, açık sözlü bir kitap hazırlamış. Gösterime büyük iddialarla giren ama hayal kırıklığı yaratan filmler, yönetmenler, senaryolar, oyuncular bu kitapta buluşuyor.