İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından verilen Nobel Kimya ödüllerinin sahipleri dün açıklandı.
ABD’de yaşayan Türk bilim insanı Prof. Dr. Aziz Sancar ‘DNA onarımı’ üzerine yaptığı çalışmaları nedeniyle İsveçli Tomas Lindahl ve Amerikalı Paul Modrich ile birlikte 2015 Nobel Kimya Ödülü’ne layık görüldü. Sancar, Nobel Kimya Ödülü’nü kazanan ilk Türk olurken Türkiye, 2006 yılında Türk yazar Orhan Pamuk’un Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanmasının ardından ikinci kez Nobel ödülüyle buluştu.
Kansere umut olacak
1901’den beri verilen Nobel Kimya Ödülü’nü Ernest Rutherford, Marie Curie ve Linus Pauling gibi isimler kazanmıştı. Ödülün açıklanmasının ardından Twitter’da Nobel Ödülü hesabından Aziz Sancar’a ithafen bir tweet de atıldı.
Sancar, Lindahl ve Modrich, hücrelerin hasar gören DNA’ları nasıl onardığını tespit ederek genetik bilgilerini nasıl koruduğunu haritalandıran araştırmalara imza attı. Araştırmalarında, ‘sirkadiyen saat’ (ritmik saat) buluşunu hayata geçiren Sancar, bu araştırmasıyla kanser hastalığına 10 yıl içerisinde tedavi bulmayı hedefliyor.
Kanserle ilgili olarak ‘DNA onarımı’ konusunda çalışmalar yürüten Sancar daha önce yaptığı açıklamalarda ‘Kanser tedavisinde kullanılan ilaçların çoğunun DNA’yı tahrip ettiğini’ belirterek, vücutta bulunan DNA onarım mekanizmalarının kanser hücrelerinin yaşamasını sağladığını ifade etmişti.
Amaçlarının bu mekanizmayı anlamak olduğunu belirten Sancar, bu çalışmayla kanser hücrelerinin normal hücrelerden daha önce ölmesini sağlamaya çalışacaklarını aktarmıştı. Sancar, DNA onarımının gün içerisinde farklı saatlerde değiştiğini açıklayarak, ‘Hedefimiz DNA onarımının ne zaman minimum ne zaman maksimum olduğunu belirleyerek DNA onarımı potansiyelinin en az olduğu zaman ilaç tedavisi uygulamak olacak. Böylelikle hem ilacın etkisi artacak hem de yan etkileri ortadan kalkacak’ şeklinde konuştu. Bu tedavi yönteminin ilk olarak kalın bağırsak kanseri üzerinde deneneceğini açıklayan Sancar, ‘ritmik saat’ çalışmalarının sonuçlarından da deri kanseri tedavisinde yararlanacaklarını açıkladı.
10 Aralık’ta alacak
Kuzey Carolina Üniversitesi Biyokimya ve Biyofizik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aziz Sancar, kazandığı Nobel Ödülü’yle birlikte 960 bin dolarlık (yaklaşık 2 milyon 800 bin TL) ödülü de Lindahl ve Modrich ile paylaşacak. Bu yılın başarılı isimleri Nobel Ödülü’nü Alfred Nobel’in ölüm yıldönümü olan 10 Aralık’ta teslim alacak. 2014 yılı Nobel Kimya Ödülü ‘süper çözünürlükle florasan mikroskobu’ çalışmaları yürüten ve nano teknolojik dünyanın kapılarını aralayan ABD’li kimyagerler Eric Betzig ve William E Moerner ile Alman kimyager Stefan W. Hell’e verilmişti.
Sancar’ın geliştirdiği ritmik saat Nobel Komitesi tarafından anlatıldı.
‘Artık imkân var’
Ödülün açıklanmasından sonra AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Sancar, “Türkiye’de yüksek derecede temel bilim yapma olanağı yoktu. O nedenle ABD’ye geldim. O dönemde temel bilimlerde imkânlar sınırlıydı. Ancak artık Türkiye’de imkân var” diye konuştu.
AA
İÜ’ye 2. Nobel
Sancar, 2006’da Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanan yazar Orhan Pamuk gibi İstanbul Üniversitesi (İÜ) mezunu. Sancar’ın bu başarısı İÜ’nün dünya üniversiteleri sıralamasında etkili olacak. Sıralamada üniversitelerin araştırmalarının, dergilerde basılan ve yayımlanan makale sayısının yanı sıra Nobel Ödülü kazanan mezun ve akademisyen sayısına da bakılıyor. Pamuk, Nobel aldıktan sonra Şanghay Ciao Tong Üniversitesi’ne bağlı bir merkezin yaptığı sıralamada İstanbul Üniversitesi’ne 15.1 puan kazandırmıştı.
EĞİTİM SERVİSİ
Mardin’den Nobel’e uzanan bir hikâye
Prof. Dr. Aziz Sancar, 1946 yılında Mardin’in Savur ilçesinde dünyaya geldi. Okuma yazma bilmeyen ancak eğitime önem veren sekiz çocuklu çiftçi bir ailenin çocuğu olan Sancar, ilk ve ortaöğrenimini Mardin’de tamamladı. Türkiye küçükler milli takımından kaleci olması için davet aldı fakat o akademik çalışmalarına odaklanmayı seçti. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde aldığı eğitimi, ‘Olağanüstü bir tıp eğitimi’ diye tanımlayan Sancar Savur’da 2 sene doktorluk yaptı. Sancar, “en iyi bilimin ABD’de yapılacağı” kanısıyla ABD’ye gitti. Dallas’ta Teksas Üniversitesi’nde Moleküler Biyoloji dalında DNA onarımı üzerine doktorasını 1977’de tamamlayan Sancar, Yale Üniversitesi’nde de DNA onarımı üzerine doçentliğini aldı. Sancar, 2005’te Amerikan Ulusal Bilimler Akademisi’ne, 2006’da Türkiye Bilimler Akademisi’ne Asil Üye olarak seçildi. 300’e yakın makaleye imza atan Sancar, Amerikan Ulusal Bilimler Akademisi’ne kabul edilen 3 Türk’ten biri oldu.
Sancar, 1982’de UNC Chapel Hill’de biyokimya ve Biyofizik alanlarında çalışmaya başladı. 35 senesini DNA onarımı hakkındaki çalışmalarına adayan Sancar, Kuzey Carolina Üniversitesi’nde Biyokimya ve Biyofizik bölümü öğretim üyesi olarak görev yapıyor. Ödülü biyokimya ve biyofizik profesörü olan eşi Gwen Sancar’dan alan, kendisinin açıklama sırasında uyuduğunu anlatan Sancar, şunları dile getirdi: “Bana çok güzel öğretim veren kendi memleketimdir. Bana olağanüstü tıp eğtimi verdi ve buradaki başarımın kaynağı oldu. Anavatanıma minmnettarım. Türk milletine sevgi ve selamlarımı iletirim. Nobel seviyesinde araştırma yaptığımı biliyordum ama Tıp alanında bekliyordum. Çalışmanın 5 yıl içinde hastalara ulaşması mümkün olacak. Türkiye’ye dönmeyi şu anda buradaki araştırma programımı oraya taşımak mümkün olmadığı için düşünmüyorum.”
BURCU ÜNAL İstanbul
‘Kanser bitecek’ demiştiSancar, 9 Haziran 2007’de Milliyet’e konuşmuştu. Önay Yılmaz imzalı özel haberde vücudun biyolojik saatini düzenleyen dört genden birini bulduklarını belirten ‘DNA sihirbazı’, “Kanserin mekanizması 10 yıl sonra çözülecek” yorumunda bulunmuştu. Sancar, Milliyet’e verdiği röportajda, “Benim Nobel’de gözüm yok, onu da öğrencilerime bırakıyorum. Yıllar önce Ahmet Ayık ve Naim Süleymanoğlu
altın madalya kazandıklarında çok sevinir, resimlerini odamda başköşeye asardım. ‘Keşke ben de Türk milletine böyle bir şeref kazandırabilsem’ diye düşünürdüm. Şimdi bu başarılarım Türk gençlerini bilim yapmaya teşvik edebilirse çok mutlu olurum” demişti.
WıkıpedIa’da ‘etnik’ savaşDünya Nobel’i konuştu, Türkiye ‘etnik köken’i tartıştı... Aziz Sancar’ın Nobel Ödülü’nü kazanmasının ardından ‘özgür ansiklopedi’ Wikipedia’da Aziz Sancar savaşı başladı. Haberin duyulmasıyla birlikte kullanıcılar, sitenin İngilizce versiyonunda Sancar hakkında bilgileri güncellemeye başladı. Mardin Savur doğumlu olan Sancar’ın bilgilerine önce Kürt olduğu yönünde bir bilgi eklendi, bu bilgi daha sonra Türk olarak değiştirildi. Sancar’ın Atatürk resmi ve Türk Bayrağı önünde çekilmiş bir fotoğrafı da siteye eklendi. Açıklama bölümüne “O Kemalist’tir” ifadesi konuldu.
Fakat ‘mücadele’ burada bitmedi. Sancar’ın bilgileri ‘Kürt kökenli Türkiye vatandaşı’ olarak değiştirildi. “O Kemalist’tir” ifadesi kaldırıldı. ‘Kürt kökenli Türkiye vatandaşı’ bilgisi daha sonra yeniden Türk şeklinde yazıldı. Bilgiler birkaç saniye ara ile ‘Türk’ veya ‘Kürt kökenli Türkiye vatandaşı’ olarak güncellendi. Daha sonra Sancar’ın Atürk resmi ve Türk Bayrağı önünde çekilmiş fotoğrafı da bir kullanıcı tarafından siteden kaldırıldı. ‘Milliyet’ bölümüne ‘Kürt, Türk’; açıklama bölümüne de ‘Kürt kökenli Türkiye vatandaşı’ yazıldı. Bu
son bilgi Kürt haber sitesi Rudaw kaynak olarak gösterildiğinden uzun süre değiştirilmeden kaldı.
GÖRKEM EVCİ Haber Merkezi
‘Umarım geldiğim yerdeki trajedilere son verebiliriz’Prof. Dr. Aziz Sancar dün telefonla bağlandığı bir TV kanalında şunları ifade etti:
“Yaptığımız, hem kanseri önlemede hem de bazı kanserleri tedavi etmek için önemli bir mekanizma. Yıllardır bu mekanizma üzerinde çalışıyoruz. Ve sonunda bu mekanizmayı çözdük. 35 yıldır bu mekanizma üzerinde çalışıyoruz. Savur’da doğup büyüdük. Savur’da lise olmadığı için Mardin’e gittim. Anne ve babamızın bizi çok destekledi. Sağlık ocağı doktorluğu yaptıktan sonra bilim yapmaya karar verdim. Çalışmalara devam edeceğiz ama Nobel yüzünden 6 ay kesinti olacak.” Prof. Dr. Aziz Sancar’ın Nobel’i kazandığının açıklanmasının ardından görev yaptığı üniversitede bir tören düzenlendi. Prof. Sancar burada yaptığı teşekkür konuşmasında, Türkiye’den geldiğine vurgu yaparak, doğduğu kasabanın Suriye sınırında bulunduğuna dikkati çekti. Bu bölgede şu anda bir trajedi yaşandığını anlatan Sancar, “Umarım hepimiz benim geldiğim o yerdeki trajedilere bir son verebiliriz” ifadelerini kullandı. Sancar’ın konuşması ayakta alkışlandı.
HABER MERKEZİ
Millilerden imzalı forma
A Milli Futbol Takımı teknik heyeti ve oyuncuları, Sancar için milli forma imzaladı. Milli takımın sosyal medya hesabından paylaşılan mesajda, “A Milli Takım teknik heyeti ile oyuncuları, 2015 Nobel Kimya Ödülü’nü kazanan Aziz Sancar’a imzalı forma gönderiyor” ifadeleri yer aldı. Paylaşımda, kaptan Arda Turan’ın forma imzalarken fotoğrafı da bulundu. Kaptan Arda Turan “Ülkemiz için ne büyük bir gurur” mesajını paylaşırken, Caner Erkin de “Bizi gururlandıran Aziz Sancar’a yürek dolusu saygı ve sevgiler” ifadelerini kullandı.
KEŞFETYENİ
