Metabolizmayı hızlandırmanın yolları

Kış süresince vücutta biriken toksinler, yağlar ve atık maddelerden arınabilmek ve metabolizmayı canlandırabilmek için bahar ayları en uygun dönem.

Central Hospital’dan Beslenme ve Diyet Uzmanı Dyt. Sevil Aslan, “Beslenme alışkanlıkları ve yaşam şeklinde yapılacak birkaç küçük değişiklikle bahar detoksu uygulanabilir. Böylece vücut yenilenerek yaza canlı girebilir. Ancak her bireyin sağlık durumu farklıdır. Metabolizma da kişiye özeldir. Bu nedenle uygulanacak detoks şekli ve fiziksel aktiviteler her birey için farklı planlanmalıdır” diyor.

Metabolizma, vücudun yaşamsal fonksiyonlarını gerçekleştirmek ve fiziksel tüm aktivitelerde kullanabilmek için gerekli olan enerjinin vücut tarafından dönüştürülmüş halidir. Bazal metabolizma ise; kalp atışı ve nefes alma gibi yaşamsal fonksiyonların devamı için harcanması gereken kalori miktarını temsil eder. Bazal metabolizma bir insanın dinlenirken ya da uyku halindeyken vücudunun ne hızda çalıştığını gösterir. Ayrıca günlük olarak harcanan kalorilerin yüzde 75'i bazal metabolizma için kullanılır.

Herhangi bir rahatsızlık metabolizmayı etkileyebilir

Metabolizmanın düzgün bir şekilde görevini yapabilmesi için kasların ve yaşamsal organların da sağlıklı olması gerekir. Vücutta oluşabilecek herhangi bir rahatsızlık metabolizmanın işleyişini olumsuz yönde etkileyebilir. Özellikle kullanılan bazı ilaçlar, geçirilen hastalıklar ve kronik rahatsızlıklar metabolizmanın çalışma hızını etkileyebilir. Bunların yanı sıra genetik yapı, hormonlar, yaşam tarzı ve bilinçsizce yapılan egzersizler de metabolizmayı etkiler.

Her bireyin metabolizması farklıdır
Metabolizma beden yapımızı ve kilomuzu etkileyen en önemli faktörlerden biridir. Her bireyin metabolizması birbirinden farklıdır. Bazı kişiler fazla yemesine rağmen kilo almazken, bazıları ise beslenmelerine dikkat etse bile kilo kontrolü sağlayamazlar. Kilo verme sorunu yaşayan ve beslenmesine özen göstermesine rağmen kilo alan kişilerin metabolizmaları yavaş çalışıyor olabilir. Bu gruptaki kişilerin bir beslenme uzmanı kontrolünde beslenme programı uygulamaları gerekir.

Erkeklerin metabolizması daha hızlı
Metabolizma hızının cinsiyete göre değiştiğini belirten Central Hospital’dan Diyetisyen Sevil Aslan, “Erkeklerin metabolizması kadınlara nazaran daha fazla çalışır. Ayrıca genç bireylerde metabolizma oldukça hızlıyken ilerleyen yaşlarda bu hız yavaşlar. Mevsimler de metabolizma hızını etkileyen diğer bir etkendir. Soğuk nedeniyle kış aylarında metabolizma savunmaya geçerek yavaşlar, yaz aylarında ise havaların ısınmasıyla birlikte normal işleyişine geri döner.” dedi.

Herhangi bir sağlık sorunu olmayan ve aşırı kilo problemi yaşamayan kişiler beslenme alışkanlıkları ve yaşam şeklinde yapacakları birkaç küçük değişiklikle bahar detoksu uygulayabilir. Yapılacak detoks programıyla metabolizma hızlandırılarak gün içerisinde yakılan enerji miktarı artırılabilir ve kilo kontrolü sağlanabilir. Böylece vücut yenilenerek yaza canlı girebilir. Ancak her bireyin sağlık durumu farklıdır. Metabolizma da kişiye özeldir. Bu nedenle uygulanacak detoks şekli ve fiziksel aktiviteler her birey için farklı planlanmalıdır.

Central Hospital’dan Diyetisyen Sevil Aslan, metabolizmayı hızlandırmanın yolları ile ilgili şunları sıraladı:

10 ADIMDA METABOLİZMANIZI HIZLANDIRIN

1. Uyanınca bir bardak su için. Su vücudumuza ''günaydın'' demenin ilk yoludur. Bu sebeple her sabah mutlaka aç karnına 1 bardak su içilmelidir. Birçok kişi sabah aç karnına içilen sıcak suyun metabolizmayı ve yağ yakımını hızlandırdığını düşünür. Ancak bilinenin aksine sıcak su içmek yağları eritmez. Tam tersine soğuk su içmek yağ yakımına yardımcı olur. Vücut dışarıdan aldığı besin öğelerini kendi ısısına getirmeye çalışacağından ekstra bir enerji harcar.

Bedenin işlevselliğini devam ettirebilmesi ve metabolizmanın düzgün çalışabilmesi için vücut bol miktarda suya ihtiyaç duyar. Vücudunda su seviyesi az olan kişilerin metabolizması da bu duruma bağlı olarak yavaşlayabilir. Yapılan çalışmalar da günde 8 bardak su içen kişilerin vücutlarının yakmış olduğu kalorinin, 4 bardak su içenlere göre daha fazla olduğunu göstermiştir. Bu nedenle günde en az 2 litre su içilmelidir. Ayrıca gün içerisinde alınan sıvı miktarına ek olarak taze meyve-sebze suları ve bitki çaylarının (kalorisiz içecekler, şekersiz sıvılar) tüketilmesi de yağ yakımını destekler.

2. Kahvaltıyı atlamayın. Gece boyunca bir şey yenmediği için oldukça uzun süren bu açlık nedeniyle metabolizma vücudu korumak adına yavaşlar. Eğer sabahları kahvaltı etmeden güne başlanırsa geçen her süre metabolizmanın daha da yavaşlamasına neden olur. Besinler, özellikle de karmaşık karbonhidratlar (tahıllı ekmek ve meyve gibi besinler) metabolizmanın tekrar harekete geçmesini sağlar. Bu sebeple her sabah mutlaka kahvaltı yapılmalıdır. Süt ve süt ürünleri (yağ oranı düşük), yumurta ve tam tahıllı ekmek sabah kahvaltısında tüketilebilir.

3. Ara öğünleri de beslenme programınıza dahil edin. Meyve, sebze ve tahıl gibi karmaşık karbonhidrat grubunda yer alan besinler, metabolizmayı hızlandırır. Unutulmamalıdır ki ne kadar aç kalınırsa, yenilen besinler ve miktarları da o denli artar. Bu sebeple bu yiyecek gruplarından hazırlanacak bir menüyle hafif bir ara öğün tüketilebilir. Ara öğün yenildiğinde fazla acıkılmayacağı için ana öğünler de küçülmüş olur. Ancak öğünlerde tüketilecek atıştırmalıkların düşük kalorili besinlerden seçilmesine özen gösterilmelidir.

4. Geç saatte yemeyin. Yapılan araştırmalar kuvvetli bir kahvaltı ve öğle yemeği ile hafif bir akşam yemeği yiyerek kilo verilebileceğini gösteriyor. Bu nedenle akşam yemeği olabildiğince erken bir saatte ve mümkünse yatmadan en az 4 saat önce yenilmiş olmalıdır.

5. Gerektiği kadar kalori alın. Alınan kalori miktarı, vücudun ihtiyacını karşılayamayacak kadar düşük olduğunda metabolizma yavaşlar. Yani çok düşük kalorili diyetlerin uzun süre uygulanmaması gerekir.

6. Harekete geçin. Kas kitlesi direk olarak kalori yakımı ile doğru orantılıdır. Eğer kas oranı normale göre yüksek ise metabolizma hızı yüksek demektir. Gün içerisinde yapılacak düzenli egzersiz ile kalori yakımı fazlasıyla arttırılabilir. Egzersizin düzenli yapılması metabolizmanın aktif olarak sürekli çalışması anlamına gelir. Uzun süreli ve orta tempo ile yapılan egzersizler hızlı tempo ile daha kısa süre yapılan egzersizlere göre daha verimli sonuçlar sağlar. Spor yapmak için vaktiniz yoksa gün içerisindeki hareketinizi artırmaya çalışın. Bunun için asansör kullanmak yerine merdivenler tercih edin, yürüyerek gidilebilecek noktalara araçsız gidin.

7. Kaslarınızı kuvvetlendirin. Haftada 2-3 gün ağırlık çalışması yaparak, kaslarınızı çalıştırın. Aerobik egzersizler yağ yakar. Ağırlık çalışması ise vücudu sıkılaştırır, şekillenme sağlar ve metabolizma hızını artırır. Ancak bu tarz egzersizlerin bir uzman gözetiminde yapılması gerekir.

8. Baharatları sofranızdan eksik etmeyin. Baharatlı gıdalar metabolizmanızın hızlanmasını sağlar. Özellikle kırmızıbiber iyi bir metabolizma hızlandırıcı etkiye sahiptir. Yapılan araştırmalarda kırmızıbiberin içerisinde bulunan kapsaisin adlı etken maddenin metabolizmayı hızlandırdığı tespit edilmiştir. Yine aynı şekilde hardal ve karabiber de iyi birer metabolizma hızlandırıcıdır. Baharatların metabolizma hızlandırıcı etkisi anlıktır. Bu etkiden faydalanabilmek için midesi problemli olmayan kişilerin her gün bir miktar baharat tüketmeleri önerilir.

9. Metabolizma dostu proteinli besinler tüketin. Beslenme düzeninde proteinli besinlere mutlaka yer verilmelidir. Proteinli besinlerin termojenik etkileri karbonhidrat ve yağlara göre daha yüksektir. Sindirilirken de vücut daha fazla kalori harcar. Bu durum da metabolizmanın daha hızlı çalışmasını sağlar. Protein içeriği en yüksek olan yiyecekler; yağsız sığır eti, hindi, balık, tavuk, fındık, yumurta, süt ve süt ürünleridir.

10. Kahve içerek metabolizmanızı hızlandırın. Kahve hem metabolizma hızlandırıcı hem de konsantrasyonu arttırıcı özelliğe sahiptir. Ancak kahvenin metabolizma hızlandırıcı etkisi de baharatlar gibi anlıktır. Bu sebeple içilen miktara, sıklığına, şekersiz ve kremasız olmasına dikkat edilerek gün içerisinde kahve tüketilebilir.

Ayrıca kahve haricinde yeşil çay da metabolizmanın hızlanmasına yardımcı olur. Yeşil çayın içerisinde bulunan kafein ve kateşin sayesinde metabolizma hızlanır. Yapılan araştırmalar egzersiz yapılmadan önce tüketilen yeşil çayın, egzersiz sırasındaki kalori yakımını yüzde 17 artırdığını göstermiştir.