Japonya'da bir Osmanlı seyyahı

Türk-Japon ilişkilerini ilk başlatan seyyah ve alim Abdürreşit İbrahim’in Japonya’da geçirdiği yılları anlatan “Japonya’da Bir Osmanlı Seyyah” isimli belgeselin çekimleri tamamlandı. Belgeselin yapımcısı Japon İşadamları ile Ekonomik ve Kültürel İşbirliği Derneği (TUJIAD) Başkanı Erdal Güven; “Herkes, Türk-Japon ilişkilerinin Ertuğrul fırkateyniyle başladığını zanneder ancak ilişkilerimizin ilk adımı Abdürreşid İbrahim tarafından atılmıştır. Abdürreşid İbrahim, hem Sultan Abdülhamid’i Japonya’dan haberdar eden, hem de Japon imparatorunu Osmanlı’dan haberdar eden kişidir” dedi.

Seyyah İbrahim, 23 Nisan 1857’de Sibirya’da Türklerin yaşadığı Tara kasabasında doğdu. Medine’de 5 yıl medrese eğitimini tamamlayan İbrahim, O dönem Rusya’da zulüm gören Müslümanları kurtarmak için mücadeleye girişti. Gizlice Rusya’ya soktuğu broşürler sayesinde Rus70 bin Müslüman Türk’ün Anadolu’ya göç etmesini sağlayan İbrahim, kara listeye girince Osmanlı’ya sığındı.

Japonya sevdası

Japon-Rus savaşında Rusların yenilince en büyük hayali Japonya’yı görmek ve Japonları Ruslara karşı Osmanlı’ın yanına çekmek olan İbrahim, Japon İmparator’u Meiji ve 2.Abdülhamit’e mektuplar yazamaya başladı. İki ülke arasındaki yakınlaşmanın ilk kıvılcımını ateşleyen İbrahim, 1903-1908 arasında Tokyo’da Japonca öğrendi. İmparator ailesiyle dostluk kurup İbrahim, Japonya’da üst düzey bazı devlet adamlarının Müslüman olmasına vesile oldu. Cumhuriyet döneminde Konya’nın Böğrüdelik Köyü’ne yerleşen Abdürreşid İbrahim’in 1933’te 76 yaşındayken yeniden Japonya’nın yolunu tuttu. Japon basını kendisine büyük ilgi gösterirken, arsa temini çok zor olan Tokyo’da cami yaptırmak için çalışmalara başladı. Tokyo Cami 1937’de ibadete açıldı. Caminin ilk imamı Abdürreşid İbrahim olurken, 1939’da İslamiyet’in Japonya’da resmi din olarak tanınması ve teşkilat kurma hakkı kazanmasına öncülük etti. 17 Ağustos 1944 günü 87 yaşında Tokyo’da hayatını kaybeden Abdürreşid İbrahim, Tokyo’daki Müslüman mezarlığına defnedildi.

Atatürk’ün hediyesi

Belgeselin yapımcısı Erdal Güven, Atatürk’ün ünlü seyyaha dolmakalem hediye ettiğini belirterek; “Abdürreşid İbrahim’in Cumhuriyet döneminde çeşitli zorluklarla karşılaştığı söylenir. Ancak belgeler bu iddiaları doğrular nitelikte değil. Ünlü seyyahın, her gittiği ülkede Türkiye Cumhuriyeti ve Atatürk’ü savunan cümleler kurması onun Cumhuriyet’le bir probleminin olmadığını gösteriyor” açıklamasında bulundu.