İslam’ın Anadolu’daki ilk izleri Datça’da

Müslümanlığın Anadolu’daki ilk izlerine, Muğla Datça’ya bağlı Knidos antik kentinde rastlandı. Mısır’daki İskenderiye Feneri’nin mimarı Knidoslu Sostratus’un da yaşadığı antik kentte araştırmalar yapan Türk ve Arap Dünyası Araştırma Merkezi Başkanı Dr. Mehmet Tütüncü, kaderine terk edilen kitabeleri inceleyerek önemli bir keşfe imza attı. Bir kısmı toprak ve bitki örtüsü altında kalan sekiz kitabeyi inceleyen Tütüncü, bunların 715 yılına ait olduklarını belirledi. Kitabelerde, ikinci kez İstanbul’u kuşatmaya hazırlanan Müslümanların gönderdiği öncü deniz kuvvetinin Knidos’u aldığı ortaya çıktı. Öncü kuvvetin İstanbul’u kuşatacak Müslüman ordusunun geçeceği yolu güvene almak için Anadolu’da önce Knidos’u ele geçirdiği ortaya çıktı.

En eski eserler

Dr. Tütüncü şunları anlattı: “İstanbul’u almak için Orta Doğu ve Kuzey Afrika’dan gelecek ordunun dinlenmesi için Knidos’un fethedildiğini düşünüyorum. O dönemde Knidos’da yaşayan Doğu Roma yani Bizans’ı yenip, Bizans kilisesini camiye çevirdikleri söylenebilir. Bu fetih sırasında şehit olanlar için şehitlik yaptırdıkları da ortada. İstanbul’un fethedilmemesi üzerine Müslümanların iki yıl kaldıkları Knidos’tan 717’de ayrılmalarıyla, Bizanslıların camiyi, şehitliği tahrip ettiklerini düşünüyoruz. Kitabelerde Bizans kilisesini Müslümanların cami olarak kullandığı yer alıyor. Harabelerin altında Müslümanlara ait daha çok belge ve mezar yazıtları bulunacağını düşünüyorum. Bu kitabeler, İslamiyet’in ilk yüz yılına ait en eski eserler. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Knidos’taki ilk İslamiyet eserleri hakkında inceleme yapmalı.”

İlk kuşatma 668 yılında

İstanbul, Müslümanlar tarafından ilk kez 668 yılında Emevi halifesi Muaviye zamanında kuşatıldı. Salgın hastalıklar yüzünden büyük kayıplar veren Müslüman ordusu 669 baharında geri döndü. Müslümanlar 717 yılında ikinci kez İstanbul’u almaya çalıştı. Halife Süleyman İbn Abdülmelik ve kardeşi Mesleme İbn Abdülmelik komutasında gerçekleşen kuşatma da sonuçsuz kaldı. Bu kuşatma sırasında İslam deniz kuvvetleri büyük rol oynadı. Knidos’a yerleşen Müslümanların bu kuşatma sırasında geldikleri düşünülüyor.

Taşta Arapça metinler

Dr. Mehmet Tütüncü, “Knidos’taki harabelerde, ‘Dorik Stoa’ adlı Bizans kilisesinin yer döşemelerinde taş üzerine yazılmış Arapça metinlerle karşılaştım. Müslümanları denizle tanıştıran ve ilk deniz gücünü kuran komutan Muaviye’dir. İlk İstanbul kuşatması, Emevi halifesi Muaviye döneminde gerçekleşmiş ve Eyyub el Ensari’nin şehit düşmesi ile kuşatma kaldırılmıştır. Bugün Datça’ya bağlı bu antik kent surlarla sarılmıştı. Güneş saati, Apollon tapınağı, Korint Tapınağı ve tiyatro bulunur. 1969’da Iris Love başkanlığındaki kazılarda bulunan İslami eserlere yer verilmemiş. Türk arkeologların yapacağı kazılar İslamiyet’in Anadolu’daki gelişimini gösterecek” dedi.