İkinci bahar heyecanı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e gönderdiği mektup sonrasında iki ülke arasındaki en büyük beklenti ekonomi alanında.

Uçak krizi nedeniyle ikili ilişkileri gerilen Türkiye ile Rusya, karşılıklı olarak ticaret alanında iki önemli pazar konumunda. Bu yılın ilk dört ayında Türkiye’nin Rusya’ya ihracatı, geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 61 azalarak 484 milyon dolara geriledi. Türkiye’nin Rusya’ya ihracatında gıda, tekstil, oto yan sanayi gibi kalemler önemli yara aldı. Rusya’nın sene başında koyduğu gıda ambargosu kararıyla Türkiye’den domates, üzüm, portakal, mandalina, elma, kayısı, lahana, salatalık, armut, kayısı tavuk ve hindi eti alımı durdurulurken, tarım ürünlerindeki istisna limon oldu. Özellikle sebze -meyve ve tavuk eti gibi ürünler, Rusya ambargosu nedeniyle iç pazara verildi.

27 milyar m3 gaz

Türkiye’nin Rusya’dan ithalatında ise enerji çok kritik yer tuttu. Türkiye’nin geçen sene 27 milyar metreküp doğalgaz ithal ettiği Rusya, doğalgaz ithalatının ezici çoğunluğunu bu ülkeden yapıyor. Elektrik üretimindeki doğalgaz ağırlığı nedeniyle kritik bir öneme sahip olan Rus gazı, kriz nedeniyle öngörülen indirim rakamlarına da kavuşamazken, özel alıcılar zaman zaman gaz kısıntılarıyla karşılaştı.

Türk Akımı...

Azeri gazını 2018’de Türkiye’ye taşıması beklenen TANAP projesi de İsrail’le ilişkilerin gelişmesinin ardından gündeme gelen İsrail gazı da Rus doğalgazına alternatif olmaktan uzak.
Uçak krizinin ardından, Rus gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıması planlanan Türk Akımı projesi de akıbeti belirsiz bir proje haline geldi. Boru hattının planlanan tahmini taşıma kapasitesi yılda 63 milyar metreküptü. Türkiye’nin bu projeden yılda yaklaşık 14 milyar metreküp doğal gaz alması ve geriye kalan 49 milyar metreküp gazın Avrupa’ya ihraç edilmesi düşünülüyordu. Proje için deniz altına 900 kilometrelik boru döşenecekti.
Proje ile Türkiye’nin doğalgaz tedariğinin önümüzdeki yıllarda garanti altına alınması hedefleniyordu.
Erdoğan’ın Putin’e mektubundan sonra bu alanda yapıcı mesajlar geldi. Rus devlet şirketi Gazprom, askıya alınan Türk Akımı boru hattı görüşmelerini devam ettirmeye hazır olduklarını belirti.

Akkuyu’da ortak arıyor

Enerji alanında iki ülkeyi birbirine bağlayan bir diğer proje de Türkiye’nin ilk nükleer santrali olması planlanan Akkuyu oldu. 25 milyar dolara mal olması beklenen projenin bitiş tarihi sarkarken, yüklenici olar Ruslar, ekonomik krizin de etkisiyle ortak aramaya başladı.

Vize tekrar kalksın...

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Ömer Cihad Vardan, Türkiye-Rusya ilişkilerinin yeniden canlanmasıyla turizm, gıda, inşaat, enerji ve altyapı sektörlerinde işlerin düzelmesini temenni ettiğini belirterek, yeni durumdan en çok iş dünyasının mutlu olacağını kaydetti.
Vardan “Bu süreçte Rusya’nın yeniden devreye aldığı vize uygulamasına son verilmesini ve başta taşımacılık ile yaş meyve-sebze sektörü olmak üzere Türkiye’den yapılan ihracat mallarına uygulanan tarife dışı engellerin de hızlıca kaldırılmasını beklemekteyiz. Turizm açısından da Türkiye’nin Rus turistler için yine ilk ve önemli bir destinasyon olmasını arzu etmekteyiz” dedi.

Rus turist çok azaldı

Rus - Türk ekonomik ilişkilerinde en büyük hasar turizmde gerçekleşirken, turizmde en olumsuz tablo da Rus turistlerin ilgi gösterdiği Akdeniz sahillerinde yaşandı. Yılın ilk 4 aylık rakamlarına göre Antalya, Rusya pazarında ise yüzde 90 küçülme yaşadı. Antalya’ya en çok turist gönderen ülkeler sıralamasında son yıllarda hep ilk 2’de yer alan Rusya, 13’üncülüğe geriledi. Rusya’dan gelen turist sayısı toplamda da yüzde 91.8 azalarak 41 bin 4 olarak gerçekleşti. Rus turistlerin toplamdaki payı yüzde 13.17’den yüzde 1.65’e geriledi. Krizde yumuşama sinyallerine rağmen Rusya, Türkiye’ye tur satışlarının yeniden başlatılması için henüz izin vermedi.

İstihdama engel çıkarıldı

Rusya’da 12 milyar dolarlık yatırımı bulunan Türk şirketleri de krizden nasibini aldı. Müteahhitlik projelerinin yüzde 20’sini Rusya’da yüklenen, toplamda 64 milyar dolarlık proje yürüten Türk şirketler, bu ülkede yeni eleman istihdam edememeye başladı.