HSYK seçimlerinde ‘tek oy’ kararı çıktı

Anayasa Mahkemesi (AYM), Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Kanunu’nda değişiklik yapılmasına ilişkin kanunun bazı maddelerinin iptal gerekçelerini açıkladı. Değişiklikle kurulun birçok yetkisinin Adalet Bakanı’na devredilmesini anayasaya aykırı bulan AYM’nin gerekçesinden, ekimde yapılacak HSYK seçimlerinde hükümet aleyhine sonuç doğuracak çarpıcı bir karar çıktı. AYM, 4 yıl önce verdiği karara taban tabana zıt bir yorum yaparak HSYK üye seçiminde hakim ve savcıların çarşaf listeye değil tek bir adaya oy vermeleri sonucunu doğuran bir karar verdi.

Kararlar oy çokluğuyla
AYM, CHP’nin açtığı davada, kanunun Adalet Bakanı’na HSYK’da verilen yetkileri büyük ölçüde iptal etmiş, Adalet Akademisi ile ilgili yetkilerin iptal istemini ise reddetmişti. Resmi Gazete’de dün yayımlanan gerekçeli karara göre iptal kararlarının büyük bölümü oybirliği ile alındı. Ancak bazı iptal kararlarına üyeler Hicabi Dursun, Celal Mümtaz Akıncı, Muammer Topal, Zühtü Arslan ile M. Emin Kuz karşı oy kullandı. Yani kararların büyük bölümü 5’e karşı 12 oyla alındı.
Gerekçeli kararın en merak edilen bölümü HSYK seçimlerinde hâkim ve savcıların aday sayısı kadar oy kullanmasını, yani çarşaf listeyi düzenleyen maddedeki iptal kararının gerekçeseydi. AYM, 4 yıl önce anayasa değişikliği ile getirilen, “tek adaya oy verilmesine ilişkin düzenlemeyi” iptal etmişti. CHP’nin talebiyle verilen bu iptal hükümet-cemaat ortaklığına yaramış ve seçim sonunda Bakanlık listesinin tamamı HSYK üyeliği seçimini kazanmıştı. Hükümet, son tartışmalardan sonra ise HSYK’nın mevcut yapısının AYM’nin bu iptalinden kaynaklandığını savunmuştu.

Listeye dokunulmamıştı
Buna karşılık hükümet, yaptığı son yer değişikliklerinin ardından Ekim ayında yapılacak seçimde daha önce eleştirdiği çarşaf listenin devam etmesini istiyordu. Yargıda Birlik Platformu kurarak bu defa cemaate karşı sosyal demokrat ve ülkücü kökenli hakim ve savcılarla seçime girmeye hazırlanan hükümet, bu yüzden kanunda çarşaf listeye dokunmamıştı.
Ancak kanun değişikliği yapılırken, “belirtilenden fazla adaya oy verilmesi halinde kullanılan oyun geçersiz sayılacağına” ilişkin bir düzenleme getirmek amacıyla kanundaki, “oy kullanabilirler” ifadesi yerine, “Oy kullanabilirler. Belirtilenden...” ifadesi eklendi. CHP de bu ifadenin iptalini istedi. AYM ise “belirtilenden” kelimesinin iptal istemini reddederek, “oy kullanabilir” ifadesinin iptaline karar verdi. Yani kanunda değişiklik yapılmayan kısım, kanun yapma tekniğindeki hatadan yararlanılarak iptal edilmiş oldu.
Gerekçeli kararda 2010’daki iptal kararı anımsatılarak, “Aynı konunun yeniden düzenlenmiş olması karşısında yeni bir değerlendirme ihtiyacı doğmuştur” denilerek bu karara taban tabana zıt bir yorum yaptı. Gerekçede şöyle denildi:

2010’da iptal etmişti
“Seçmenlerce bir oy kullanılmasının çoğulculuğu sağlamaya yönelik olduğundan tek oy kullanımını öngören düzenlemede demokratik hukuk devleti ilkesine aykırılık bulunmamaktadır. Avrupa Hukuk Yoluyla Demokrasi Komisyonu’na göre de, ‘Seçmenler, seçilecek kişilerin sayısından daha az aday için oy kullanma hakkına sahip olmalıdırlar. Bu demokrasi ilkesi ile uyumlu bir şekilde geniş kapsamlı menfaatlerin temsiline yol açacaktır.’
HSYK üyeliği için yapılacak seçimlerde, kullanılacak oy sayısına ilişkin aynı kuralın uygulanması gerekir. Kuralda yer alan, ‘oy kullanabilirler’ ibaresi farklı seçim usullerinin uygulanmasını sağlamak suretiyle eşitsizliğe yol açtığından, anayasaya aykırıdır. “Belirtilenden” daha fazla sayıda adaya oy verilmesi halinde bu oy pusulalarının geçersiz sayılmasını öngören kuralda ise anayasaya aykırılık bulunmamaktadır.”
AYM, boşluk doğmaması için iptal kararının gerekçenin yayımlanmasından 3 ay sonra yürürlüğe girmesine karar verdi. Bu süre içinde hükümet yeni bir yasal düzenleme yapmazsa hâkim ve savcıların hangi yöntemle oy kullanacağına YSK karar verecek.

HSYK’da ziyaretçi yasağı

Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK), 2 bin 500 hâkim ve savcının yerinin değiştirileceği yaz dönemi kararnamesi öncesi sıklaşan ziyaretlerden dolayı çalışmalar aksayınca çareyi hâkim ve savcıların HSYK daire başkanları ve üyelerini ziyaretini yasaklamakta buldu.
HSYK’da haziranda çıkması beklenen yaz dönemi kararnamesi için çalışmalar sürüyor. Kararname kapsamında tayin talepleri olan hâkim ve savcıların yanı sıra tayin talebi olmayan çok sayıda hâkim ve savcının yerinin değiştirilmesine de kesin gözüyle bakılıyor. Kararname ile ilgili taleplerini yazılı olarak kurula bildiren hâkim ve savcılar, tanıdıkları üyeler aracılığıyla istedikleri sonucu alabilmek için sık sık HSYK daire başkanlarını ve üyelerini ziyaret ediyor. Ziyaretlerin sıklaşması ve işlerin aksaması üzerine HSYK’dan yapılan duyuruda “15 Mayıs 2014 tarihinden itibaren 1 ay süre ile daire başkanları ve üyelerince ziyaretçi kabul edilemeyecektir” denildi. ( ANKARA Milliyet)