Uyku bozuklukları

Uyku bedenimizin ve zihnimizin dinlendiği, düzenlendiği, yenilendiği bizleri ertesi güne hazırlayan bir süreç. Acıbadem Maslak Hastanesi’nden Doç. Dr. Çağlar Çuhadaroğlu bu süreçte rastlanan uyku bozukluklarından bazıları hakkında bilgi verdi

Horlama nasıl oluşur?
Bazı insanlarda, uyku sırasında oldukça gürültülü soluk alıp verme söz konusudur. Bu soluk alıp verme sırasında üst hava yollarının çevresindeki dokuların titreşimi nedeniyle olur. Bu dokular arasında; küçük dil, büyük dil kökü, gırtlak kıkırdakları ve yutağın içini döşeyen dokuyu sayabiliriz. Üst hava yolunda bir daralma olursa ya da normal olmayan sarkık dokular varsa hava girip çıkarken buraları zorlar ve titreştirir. Böylece horlama meydana gelir.

Horlama ne zaman bir hastalıktır?
Haftada 3-4 geceden fazla ve uykunun uzunca bir bölümünde horlama oluyorsa, horlamalar nefes durmaları ile kesiliyorsa, horlayan hasta sabah uykusunu alamadan kalkıyorsa, horlama bir sağlık sorunu oluşturuyor demektir.

Uykuda nefes durması nasıl olur?
Hava yolundaki bu daralma yalnızca horlamaya yol açmaz. Bazen hava yolundan geçen hava azalır (hipopne), bazen de hava yolu tamamen tıkanır (apne) ve uykuda solunum sorunları ortaya çıkar.

Uykuda solunum sorunlarının önemi nedir?
Uykudaki bu sorunlar, akciğere taze hava gitmesini engeller, kandaki oksijen azalır. Azalmış oksijen, tüm organların yetersiz çalışmasına neden olur. Hava yolunun tıkanmasına rağmen solunumun devam etme çabası, olgunun bedeninde mekanik olarak da sorun yaratır. Kalbe gelen kan, karın göğüs hareketleri artar. Bu bir taraftan uykuyu bozar, bir taraftan da kalp - damar sisteminde sorun yaratır.

Uykuda soluk durması bir hastalık mıdır?
Uyku sorunu ile başvuran hastada soluk durması durumu saatte 5’ten fazla ise bu soruna ‘uyku apne sendromu’ denilir. Horlama, uykuda nefes durma-sının başkaları tarafından gözlemlenmesi, uykudan boğulma hissi ile uyanma, gündüz uykululuk hali, uyku apne sendromunu düşündüren şikâyetlerdir.

Uyku apne sendromu tanısı nasıl konulur ?
Polisomnografi (uyku çalışması) tek tanı yöntemidir. Bu uzman ellerde yapılması gereken bir yöntemdir. Bir gece laboratuvarda yatarak yapılan 20’ye yakın verinin değerlendirilmesi ile gerçekleştirilen izleme yöntemidir.

Horlama ve uyku apne sendromunun tedavisi nasıl yapılır?
Yalnızca horlama varsa uykuda nefes durmuyorsa, tedavi küçük dilin ufaltılması ya da ortadan kaldırılmasıdır. Bu tedaviyi kulak burun boğaz uzmanı yapar. Ancak uyku çalışması olmak-sızın uykuda nefesin durup durmadığı anlaşılamaz. Bu nedenle, horlaması olan hastaların incelemesiz ameliyat edilmesi doğru değildir. Horlama kesilse bile olguda nefes durmaları devam edebilir.

Uyku apne sendromunda CPAP yöntemi nedir?
CPAP denilen aygıt, burundan maske ile üst hava yoluna hafif basınçlı hava vermektedir. Böylece üst hava yolunun tıkanması engellenir ve tüm sorunlar çözülür. Aygıtın verdiği basınçın tek amacı, üst hava yolunun tıkanmasını engellemektir. Ülkemizde 5 binden fazla insan bu aygıtı kullanmaktadır.

Uyku apne sendromu tedavi edilmezse ne olur?
Tedavisiz hastalarda zamanla hipertansiyon, çarpıntı, unutkanlık, işte ve okulda başarısızlık ortaya çıkar. Ağır hastalarda uykuda ani ölüm olduğu bildirilmiştir.Uyku apne tedavisi yapıldığında ilk günden uyku eğilimi, gece idrara çıkma düzelir. Zayıflama eğilimi başlar, tansiyon ve şeker düzeni yerine gelir.