Türkiye’nin kan davası raporu: Diyarbakır, İstanbul Şanlıurfa ilk üçte

Adıyaman’da cezaevinde kan davası suçundan yatan A.Y. adlı bir kişi TBMM Dilekçe Komisyonu’na başvurarak, “kan davalarının sona erdirilmesi için çalışma yapılması” talebinde bulundu. AK Parti İstanbul Milletvekili Mihrimah Belma Satır’ın başkanlığını yaptığı Dilekçe Komisyonu, konuyu Adalet Bakanlığı’na iletti. Milliyet’in ulaştığı Adalet Bakanlığı’nın 13 Eylül 2019’da komisyona gönderdiği rapor, Türkiye’deki kan davalarının haritasını il il ortaya koydu. “Kasten adam öldürme suçunu kan güdme saikiyle” işleyen kişiye ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verildiği anımsatılan raporda, bu hükmün değiştirilmesi konusunda uygulayıcılar ile konunun diğer paydaşlarının talepte bulunmadıkları anlatıldı. Bu nedenle kan davası cezaları konusunda yürütülen bir çalışma veya gelecekte yapılması planlanan mevzuat çalışması olmadığı belirtilirken, kan davalarının önlenmesi amacıyla yürütülen bir çalışma bulunmadığı ifade edildi.

2527 soruşturma

Adalet Bakanlığı raporunda 2010’dan 18 Temmuz 2019’a kadar işlenen kan davası suçlarına ilişkin detaylı istatistikler yer aldı. Rapora göre bu tarihler arasında 2527 soruşturma dosyası açıldı, 3766 suçtan 2270 kişi hakkında soruşturma yürütüldü. 2010’da 261 dosyada 485 suçtan 216 şüpheli soruşturuldu. Kan davası soruşturmalarının zirveye çıktığı yıl 2017 oldu. Söz konusu yıl 395 soruşturma dosyası açılırken, 624 suçtan 348 kişi soruşturuldu. 2018’de bu sayı 267 dosyada, 317 suçtan 223 kişiye düşerken, 2019’un ilk 7 ayında 91 dosyada 112 suçtan 88 kişi hakkında soruşturma açıldı. Rapora göre 2010-2019 arasında 464 dava dosyasından mahkûmiyet çıktı. 1392 ayrı suçtan 871 kişi hakkında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verildi. Diğer dava dosyalarının mahkemelerde görülmesi devam ediyor.

Ankara İzmir Samsun...

Raporda, kan davası suçunun işlendiği iller arasında Diyarbakır ilk sırada yer aldı. 2010’da Diyarbakır’da 52 kan davası soruşturması açılırken, 128 suçtan 31 kişi soruşturuldu. 20 dosya 106 suç ve 13 kişi ile Ağrı ikinci sırada, 29 dosya 54 suç ve 30 kişi ile İstanbul üçüncü sırada yer aldı. 2011’de Diyarbakır, Şanlıurfa, Ağrı, 2012’de İstanbul, Şanlıurfa, Diyarbakır, 2013’te İstanbul, Diyarbakır, Şanlıurfa; 2014’te İstanbul, Aydın, Diyarbakır, 2015’te İstanbul, Şanlıurfa, İzmir, 2016’da Şanlıurfa, İstanbul, Diyarbakır, 2017’de İzmir, İstanbul, Diyarbakır, 2018’de Diyarbakır, Ankara, İstanbul, 2019’un ilk 7 ayında İstanbul, Şanlıurfa, Bingöl ilk 3 sırada yer alan iller oldu. Son yıllarda Ankara, İzmir, Aydın, Balıkesir ve Samsun gibi iller ilk 5 il arasına girdi. 

Çocuk fail de var

Kan davasında çocukların kullanılması da rakamlara yansıdı. 2010 ila Temmuz 2019 arasında sonuçlanan davalarda mahkumiyet kararı verilen 871 kişiden 10’u 12-15 yaş aralığında. 53 çocuk ise 15-18 yaş aralığında bulunuyor. 12-15 yaş arası 10 çocuk 10 davada 18 ayrı suçtan, 15-18 yaş arasında 53 çocuk da 52 davada 76 ayrı suçtan mahkumiyet aldı. Mahkumiyet alan 808 kişi 18 yaş ve üzeri. 

Hesaplaşma batı illerinde

İstatistikler, kan davalarının metropoller başta olmak üzere batı illerine de kaydığını ortaya koyuyor. Doğu ve Güneydoğu’da başlayan kan davalarının batı illerinde hesaplaşmaya dönüşüp cinayetle sonuçlandığı ve Batı’ya göç eden feodal aile yapıları arasında kan davalarının hâlâ devam ettiği değerlendirmeleri de yapılıyor. Kan davası soruşturmalarında İzmir, Ankara, Balıkesir, Aydın, Samsun gibi illerde ilk 5’e girmesinin bu öngörüyü güçlendirdiği belirtiliyor.