Sınırdaki nükleer tehlike! Dışişleri "bölge için risk" dedi

Ermenistan'ın hemen Tsınırına yakın bir yerde bulunan Metsamor nükleer santrali, gerçek bir risk" olarak değerlendirildi. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, konuyla ilgili soru önergesine, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'ndan aldığı bilgilerle yanıt verdi. Dışişleri yazısında, "Sınırımıza çok yakın mevkide konuşlu, eski teknolojiyle işletilen bir tesis olan santral, tüm bölge için gerçek bir risk unsurudur" denildi. 1977 yılında açılan santralin kullanım ömrü dolmasına karşın Ermenistan'ın aldığı karar ile 2026'ya kadar uzatılırken, bilim adamlarına göre santral her an büyük bir kazaya sebep olabilecek bir potansiyele sahip.

Ermenistan'da Erivan'a 36, Iğdır'a 16 kilometre mesafede kurulu Metsamor nükleer enerji santrali, TBMM'nin gündemine taşındı. CHP'li Deniz Yavuzyılmaz, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’a söz konusu santral ile ilgili Türkiye'nin ne önlem aldığını uluslararası alanda ne tür girişimlerde bulunduğunu sordu. Oktay, soru önergesine yanıtı Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'ndan aldığı cevap ile verdi.

Tüm bölge için risk

Çavuşoğlu, cevabında Metsamor'un nükleer güvenlik şartlarının gerektirdiği güncel teknik standartlarda olmadığını ifade ederken, "Santral Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) tarafından yakından izlenmektedir. UAEA'nin tesisin yapısal eksikliklerinden kaynaklanan güvenlik zaaflarını gidermeye yönelik olarak yürüttüğü çalışmalar, santralin yeniden çalışmaya başladığı tarihten bu yana sürdürülmektedir" dedi. Santralin kapatılması ile ilgili Türkiye'nin girişimde bulunamayacağını da belirten Çavuşoğlu, "Bir nükleer santralin kapatılması münhasıran o ülkenin yetkisi altındadır" bilgisini verdi. Çavuşoğlu, "Ermenistan'ın da taraf olduğu Nükleer Güvenlik Sözleşmesi'nin gözden geçirilmesi toplantılarında, doğal afetlerin yaşandığı bir bölgede ve sınırımıza çok yakın bir mevkide konuşlu, eski teknolojiyle işletilen bir tesis olan santralin, tüm bölge için gerçek bir risk unsuru teşkil ettiği Türkiye tarafından vurgulanmaktadır. UAEA'nın 60. Genel Konferansı'nda da ulusal beyanımızda konu dile getirilmiştir. Ermenistan, 1963 tarihli Nükleer zarardan hukuki sorumluğuna dair sözleşmeye taraftır. Acil bir durum halinde nükleer zararların tazmininde sözleşme hükümleri uygulanacaktır" değerlendirmesi yaptı.

Kaza potansiyeli var

1977 yılında inşa edilen Metsamor, hemen Türkiye sınırında yer alıyor. Dünyadaki mevcut santraller içerisinde "en güvensiz reaktör" olma özelliği taşıyan santralin "Ağrı Dağı fay hattı" üzerinde olduğuna dair raporlar da bulunuyor. 1988 yılında Gümrü yakınlarında meydana gelen Spitak depreminin ardından 1989 yılında kapatılan santral, ciddi enerji sıkıntısı yaşanması nedeniyle 1993 yılında yeniden açıldı. 2005 yılında teknik ömrünü tamamlayan ve Ermenistan parlamentosunun kararı ile 2016'ya kadar çalışmaları uzatılan Santral için 2016 yılında ek bir karar daha alınarak çalışmalarının 2026'ya kadar uzatılmasına karar verildi. Bilim adamlarına göre santral, her an bir kazaya sebep olabilecek potansiyele sahip. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nun olası bir nükleer kaza sonucunda ortaya çıkabilecek doğal radyasyon seviyesindeki artıştan haberdar olmak ve gerekli müdahalede bulunabilmek için bölgede 14 adet Radyasyon Erken Uyarı Sistemi Ağı bulunuyor.