‘Kadınları koruyamadık’

İstanbul’un en işlek caddelerinden birindeki duvara 2018 yılında öldürülen kadınları temsilen 440 ayakkabı dizen sanatçı Vahit Tuna, Milliyet’e konuştu. 2016’da öldürülen 16 yaşındaki Hatice Taşkın’ı öğrendikten sonra böyle bir tasarımı planladığını söyleyen Tuna, “Bir yapıtta bilinçaltına ulaşmayı önemsiyorum. Serginin başarılı olmasının nedeni de günlük hayattaki sıradan bir eşyanın kullanılması” dedi.

Kapı açılmadı

Kadına yönelik şiddetin ürkütücü boyutlarını anlatmak için hazırlanan son dönem sergilerinden en etkileyici olanı Kabataş’taki Meclis-i Mebusan Caddesi’nde yer alıyor. 2018’de erkeklerin öldürdüğü 440 kadını temsilen 260 metrekarelik duvara 440 siyah ve topuklu ayakkabı sıralayan Vahit Tuna, düşüncelerini Milliyet ile paylaştı. Vahit Tuna, “Erkin temsiliyeti ve yaptıklarıyla uğraşıyorum. Kadın cinayetleri son 5 yıldır hep hafızamda. 2016’da Berlin’de bir sergideyken, sevgilisi tarafından öldürülen 16 yaşındaki Hatice Taşkın’ın haberini okudum. Defalarca çalınmasına rağmen açılmayan kapının ardında öldürülen bir genç kız vardı karşımda. O’nu düşünerek ‘Sessiz Ev’ adlı bir sergi yaptım. 2 yıl sonra da bu projeyi gerçekleştirdim” dedi.

Gerçekle yüzleşme

Günlük hayatta çok kullandığımız sıradan bir eşya olan ayakkabılar ile bilinçaltına inmeyi hedeflediğini söyleyen Tuna, “İnsanların bilinçaltına hitap etmeyi istiyorum. Edremitliyim. İstanbul’da yaşarken ölen insanların ayakkabılarının kapı önüne bırakıldığını öğrendim. Aslında ölen kadınların ayakkabıları bize, onları nasıl yalnız bıraktığımızı hatırlatmalı. Nesnelerle gömülmek gibi şamanik bir öğeydi bu gelenek ve beni çok etkiledi. Günlük hayatta çok kullanılan sıradan bir eşyanın orada olması, insanların bilinçaltına hitap etti ve gerçekle yüzleşmelerini sağladı. Biz ölen kadınları yalnız bıraktık, koruyamadık, yok olup gittiler” diye konuştu.

Neden topuklu siyah ayakkabı?

Sergiyi en çok erkeklerin eleştirdiğini belirten Vahit Tuna şunları dile getirdi: “Burada bir sembolden bahsediyoruz. Görsellik bu sergi için çok önemli. Siyah matem rengidir, görsellik açısından başka bir şeyi uygun göremezdim. Topuklu ayakkabı ise kadını temsil eden bir statüyü de ifade eden bir imge. Gittikçe artan bir şiddet eğilimi var. Çekilen videolarla medyada ve sosyal medyada körüklenen bir algı bu. Adalet mekanizmasının işlemesi, şiddetin kontrol altına alınması gerekli. Şiddet yasakla önlenemez. Eğitim okulda değil, aile içinde başlar. Serginin ürpertici olduğu söyleniyor, sokaktan geçen insanları gerçekle yüzleştirmeyi istedim.”

Biri çalınmak istendi

440 ayakkabıdan bir tanesinin önceki gece çalınmak istendiği öğrenildi. Bir kişinin ayakkabıyı sopayla yerinden çıkartırken yakalandığı ve hakkında işlem yapılmadığı öğrenildi. Sergi sonunda ayakkabıların başka bir alanda aynı amaçla kullanılabileceği vurgulandı.

‘Kadın Kırımı kavramını konuşmalıyız’

Kadına yönelik şiddetin dünyanın her yerinde yaşandığını belirten Vahit Tuna, “Kadın Kırımı denilen kavramda büyük artış var. Fransa’da bu yıl 200’den fazla kadın öldürülmüş. Afrika’daki ülkeleri telaffuz bile edemeyiz. Birleşmiş Milletler, ‘Kadın Kırımı’ kavramını bir sözleşmeyle dünyaya kabul ettirmek istiyor. Kadına yönelik her türlü şiddet eylemini içeriyor bu kavram. Kendinden güçsüz olana yönelen şiddet demek. Suriye’de kamplardaki kadınların kötü durumları unutulmamalı. Sadece kadına yönelik şiddeti değil, trans bireylere yönelik şiddeti de es geçmemeliyiz. Tamamen erkek egemen bir dünya olmamalı yaşadığımız şehir” dedi.

2020’ye kadar açık

‘Yanköşe’ adlı serginin düzenleyicilerinden Nilüfer Şaşmazer, “Şehrin içinde kamusal alanda insanları sanatla karşılaştırmak güzel. Kahve Dünyası’nın reklam alanı olarak kullandığı yeri, sanat için açması çok değerli. 20 Mart 2020’ye kadar açık kalacak” dedi.