Biyokaçakçılık mevsimi sonbahar

Türkiye’de bulunan yaklaşık 15 bin bitki türünden 4 bini endemik. Hayvan çeşitliliği açısından da oldukça zengin olan Türkiye’de 460 kuş, 161 memeli, 141 sürüngen, 480 deniz balığı ve 236 tatlı su balığı türünün yaşadığı tespit edilirken toplamda 20 binden fazla hayvan türüne ev sahipliği yaptığı belirtiliyor.
Biyoçeşitlilik açısından oldukça zengin olan Türkiye’deki birçok bitki ve hayvan türü yasadışı yollarla yurt dışına kaçırılıyor. Türkiye’deki türler arasında tehlikeye yakın, hassas, tehlikede ve kritik olanların oranının yüzde 44’e ulaşması da biyokaçakçılığın neden önüne geçilmesi gerektiğini açıkça ortaya koyuyor. Orman ve Su İşleri Bakanlığı’na bağlı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ekipleri biyokaçakçılıkla ilgili yürüttüğü denetim ve incelemeler sonucunda Türkiye’de son 10 yılda tespit edilen 68 vakada 129 kaçakçıya 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 9’uncu maddesi kapsamında 3 milyon 700 bin TL idari para cezası uyguladı. Bu yıl yakalanan İngiliz, Romen ve İsveç uyruklu kaçakçılara tam 169 bin 916 lira idari para cezası uygulandı.
Buğday, kelebek
Özellikle Doğu Karadeniz, Güneydoğu ve Doğu Anadolu ile Akdeniz bölgelerinde yoğunlaştığı görülen biyokaçakçılıkta son beş yılda başta orkide (salep) türleri olmak üzere yumrulu ve soğanlı bitkiler, yabani buğday, kelebekler ve diğer böcekler, engerek ve semender türlerinin biyokaçakçılığa konu olduğu belirlendi.

‘Genetiğiyle oynanıyor’

Uzman biyolog Abdullah Çetin: “Özellikle buğday, orkide, soğanlı bitkiler ve farmakolojide kullanılan bitki türleri sıkça biyokaçakçılığa konu oluyor. Buğdayın anavatanı Anadolu ve Amerika. Bunun için buğday oldukça revaçta. Bu buğday tohumları alınarak genetikleriyle oynanıyor. Bitkiler kışa hazırlandıkları için sonbaharda daha güçlü olur. Bu yüzden kaçakçıların sezonu sonbahar. Bu kaçakçılar Türkiye’ye turist gibi girip ilaç firmaları için örnekler topluyor. Türkiye’deki 100 bitkiden 37’si endemik. Bu oldukça yüksek bir oran. Tarihi eserlere paha biçilirken yaşayan eserlerimize para biçilemiyor.”
‘Patent almaları gerekiyor’
Çoruh Üniversitesi Öğretim üyesi Prof. Dr. Özgür Eminağaoğlu: “Türkiye’nin tıbbi aromatik özellikli bitki sayısı 500 kadar. Bunun yarısı Artvin’de yaşıyor. Özellikle ilkbaharda açan kardelen ile sonbaharda açan çiğdem ve safran kaçırılıyor. Birçok bitkinin de insan sağlığına etkisi bilinmiyor. Kaçakçılar bu bitkileri ülkesine götürüp inceletiyor. Eğer faydalıysa gelip bir daha kaçırıyor. Normalde patent alması gerekiyor ve devlete pay vermesi gerekiyor. Kaçakçılıkla bundan kurtuluyorlar.’