Gözde okullar kime yetecek?

TEOG kaldırıldı, yerine gelecek sistemle ilgili her gün yeni bir açıklama yapılıyor. Başbakan Binali Yıldırım, liseye girişte 4 yılın başarı ortalamasının alınacağını ve tek sınav yapılacağını, soruların da açık uçlu olacağını açıkladı. Milli Eğitim Bakanı İsmet Yılmaz da üç alternatif üzerinde çalıştıklarına değindi. Birincisinde her lise kendi sınavını yapacak, isteyen okullar başka okulların sınav sonuçlarını da kullanabilecek. İkincisinde okullardaki sınavlardan birinin Bakanlıkça merkezi olarak yapılması planlanıyor. Sınav, tüm ülkede uygulanacak, öğrenciler kendi okulunda sınava girecek, bu sonuçlara ve mezuniyet ortalamasına göre liselere yerleştirme yapılacak. Üçüncüsü ise adrese kayıtlı sistem. Ancak bu sistemde fen liseleri için ayrı bir kriter getirilmesi söz konusu. Bakan Yılmaz, konuyla ilgili “En başarılı yüzde 5-10’luk dilimde yer alan öğrencilerin girebileceği bir sistem de olabilir” dedi.

İstediği okul yoksa!

Diğer sistemlerde, test usulü olmasa bile bir sınavın yapılması, yerleştirmenin nasıl olacağına yönelik kaygıyı bir ölçüde azaltıyor. Ancak adrese dayalı sistemde, pek çok soru işareti var. Örneğin, bulunduğu ilçede “gözde okullar” denilen, akademik başarısı yüksek okullar yoksa öğrenci çok başarılıysa bile bu okullara gidemeyecek mi? Kişinin, bulunduğu ilçedeki okula kayıt yaptırmasında belli bir süre oturma zorunluluğu olacak mı? Örneğin kayıtlardan 15 gün önce taşınan bir öğrenci o bölgedeki okula kayıt yaptırabilecek mi? Yine bulunduğu ilçede Anadolu ya da fen lisesi olmayanlar ne yapacak? Meslek ya da imam hatip lisesine gitmek zorunda mı kalacak?

Hedefi Anadolu, fen, sosyal bilimler gibi gözde liseler olan öğrencilerin bu liselere yerleşememesi durumunda meslek liselerine mecbur bırakılmaması için klasik liseler tekrar gündeme geldi. Öğrencilerin taleplerini karşılamak için farklı lise türlerini içinde barındıran “Çok programlı liselerin” yaygınlaşması da bekleniyor.

Hangi ilçelerde var?

39 ilçesi bulunan İstanbul, gözde okulların en fazla yer aldığı illerin başında geliyor. Gözde okullar ağırlıklı olarak Beşiktaş, Fatih, Kadıköy, Beyoğlu ilçelerinde yer alıyor. Bu yıl merkezi yerleştirme öncesi açıklanan ilk listelere göre, Beşiktaş’ta Almanca ve İngilizce hazırlık sınıfı bulunan Kabataş Erkek Lisesi, 0,21 ile 0,18 yüzdelik dilimlerle öğrencilerini aldı. Lisenin Almanca’da 60, İngilizce’de 120 olmak üzere toplam 180 kontenjanı bulunuyor. 0,87 yüzdelik dilime sahip Sakıp Sabancı Anadolu Lisesi’nin ise 136 kontenjanı var. Beşiktaş’ta 1,51 yüzdelik dilimi olan, 272 kontenjanı bulunan Atatürk Anadolu ile 2,06 yüzdelik dilime sahip, 136 kontenjanı olan Beşiktaş Anadolu liseleri de öne çıkıyor.

Fatih’te ise 0,09 yüzdelik dilime sahip, 180 kontenjanı olan İstanbul Lisesi; 0,57 yüzdelik dilimli, 180 kontenjanı olan Cağaloğlu Anadolu; 1,90 yüzdelik dilime sahip 240 kontenjanı olan Pertevniyal Lisesi gözde okullar arasında.

Fen liseleri de listede

Beyoğlu’nda Galatasaray Lisesi öne çıkıyor. 0,01 yüzdelik dilimle öğrenci alan bu lisenin toplam 100 kontenjanı var. Kadıköy’de de 0,76 yüzdelik dilime sahip, 210 kontenjanı olan Kadıköy Anadolu Lisesi yer alıyor. Ayrıca İstanbul Atatürk Fen Lisesi’nin 120, Fatih’teki Çapa Fen Lisesi’nin de 150 kontenjanı var.

Ankara’nın 26 ilçesi var. Yüzde 5 ve üzeri başarı diliminden öğrenci alan gözde liseler çoğunlukla Çankaya, Yenimahalle ilçelerinde yer alıyor. Yenimahalle’deki Ankara Atatürk Anadolu Lisesi yüzde 0,01’lik dilimden öğrenci alıyor. Çankaya’da 2,01 yüzdelik dilimden alan Mehmet Emin Resulzade Anadolu, 2,69 yüzdelik dilimden alan Dr. Binnaz Ege-Dr. Rıdvan Ege ve 3,75 yüzdelik dilime sahip Betül Can Anadolu Lisesi’nin 238’er kontenjanı var.

Yine Çankaya’da Ankara Atatürk Lisesi 3,84 yüzdelik dilime sahip, 300 kontenjanı bulunuyor. Ankara’da ayrıca Çankaya, Çubuk, Elmadağ, Etimesgut, Güdül, Kahramankazan, Kalecik, Polatlı, Pursaklar ve Şereflikoçhisar ilçelerinde toplam 11 fen lisesi bulunuyor.

İzmir’de sayıları az

30 ilçenin bulunduğu İzmir’de en gözde okullar Konak, Bornova, Karşıyaka ilçelerinde yer alıyor. Yüzde 5’lik dilimin içinden öğrenci alan okul sayısı oldukça az. Konak’daki Atatürk Lisesi bu yıl İngilizce bölümüne 1,48 yüzdelik dilimden 340 öğrenci aldı. Almanca ve Fransızca bölümlerine 34’er öğrenci kabul etti. Bornova Anadolu, İngilizce bölümü 2,34 yüzdelik dilimden 300 öğrenci aldı. Karşıyaka’da Cihat Kora 5,61 yüzdelik dilimden 150, 15 Temmuz Şehitler Anadolu Lisesi yüzde 3,88’lik dilimden 204 öğrenci aldı.

Proje okullar çok tartışılmıştı

MEB 2014’te çıkarılan Torba Yasa’ya eklenen bir maddeyle aralarında İstanbul Erkek, Kadıköy Anadolu, Cağaloğlu Anadolu, Kabataş Erkek, Ankara Atatürk Anadolu, İzmir Bornova Anadolu’nun yer aldığı gözde okullar ‘proje okul’ oldu. Uygulama ilk kez 2016’da hayata geçirildi. Bakanlık 40’ın üzerinde okulu proje okul ilan etti. Bu kapsamda proje okullara öğretmen ve müdür atamaları yönetmelikler dışına çıkarıldı. Bu okullara daha önce öğretmenler ve müdürler belirli bir sınav ve meslekteki deneyimler ile gelen puanları göz önüne alınarak atanıyordu.

Proje okul olduktan sonra atamalar bakanlık tarafından yapıldı. Geçen yıl bu okullarda 8 yıl ve üzeri görev yapan müdür ve öğretmenlerin tayin edilmeleri kamuoyunda büyük tartışmalara neden olmuştu. İlk başlarda Anadolu liselerinin ağırlıklı olarak yer aldığı proje okulların sayısı, fen, sosyal bilimler, Anadolu imam hatip ile mesleki ve teknik Anadolu liselerinin de eklenmesiyle 154’e ulaştı, sonrasında da bu sayı 200’ü aştı. Şimdi bu okulların nasıl öğrenci alacağı da merak ediliyor.