Bir yıldız kaydı

Uzun süredir mali kriz yaşayan İstanbul Havayolları, uçuşlarını geçici olarak durdurdu. Şirket iç ve dış hat uçak seferlerinin durdurulmasıyla ilgili kararını Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ne iletti.
İstanbul Havayolları’ndan yapılan açıklamada, şirketin son 18 aydır yaşadığı mali sıkıntıların PKK sorunu, deprem, petrol fiyatlarının hızlı yükselişi ve dolar - mark paritesinin farkından kaynaklandığı belirtildi.
Son 10 yılda yabancı havayollarının, pazar paylarını yüzde 70’lerden yüzde 40’lara indirdiğinin hatırlatıldığı açıklamada şu görüşlere yer verildi: “Gelişen olaylar sürecinde beklenen devlet destek ve kredilerini alamadık. Buna rağmen tüm yönetici ve çalışanlarımızın büyük özveri ile çalışmalarıyla yüksek sezonun sonuna gelindi. Acenta ve yolcu mağduriyetleri büyük ölçüde önlendi. Ancak kendi gayretlerimiz yeterli olmadı."
Açıklamada, “Şirket bünyesinde yapılacak çalışmalarla içinde bulunulan mevcut durum değerlendirilecek ve önümüzdeki günlerde uçuş faaliyetlerine ne zaman başlanacağı açıklanacak" denildi.

Yolculara çözüm
İstanbul Havayolları’nın uçuş durdurma kararı ile birlikte, şirketin Türkiye’ye getirdiği turistlerin ülkelerine nasıl döneceği de sorun yarattı. Bu nedenle şirketin üst düzey yönetimi, dün Ulaştırma Bakanlığı yetkilileriyle bir araya geldi.
Turizm Bakanı Erkan Mumcu, sorunun bir sektör krizi olmadığını belirterek, İstanbul Havayolları ile ülkelerine dönecek olan turistleri başka havayolları ile taşımak için çalışma yaptıklarını söyledi.

Havayolları tepkili
Türkiye Özel Sektör Havacılık İşletmeleri Derneği (TÖSHİD) yöneticileri ise sorunun İstanbul Havayolları’nın özel durumu olmadığını belirtti. Pegasus Havayolları Genel Sekreteri Cemalettin Çelebi de canlı bir turizm sezonuna rağmen, özel havayolu taşımacılığındaki krizin nedenini şöyle açıkladı: “Fiyatlarımızı altı, sekiz ay önce açıkladığımız için, yakıt fiyatlarındaki artıştan olumsuz etkilendik. Taşıma fiyatlarını değiştirme imkânımız yok. Bu nedenle zararına taşımak zorunda kalıyoruz."
Air Anatolia Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Hasan Çebi de petrol fiyatlarının 9 dolardan 34 dolara çıkmasına karşın, altı-sekiz ay önce verdikleri fiyatlarla yolcu taşıdıklarını vurgulayarak “Bu nedenle her taşınan yolcu için 68 dolar cebimizden para veriyoruz" dedi.

THY’ye rakipti
1984’de kurulan İstanbul Havayolları, 1999’da 19 uçak ve 3 bin 375 koltuk kapasitesi ile Türkiye’nin en büyük özel havayolu şirketi durumuna gelmişti.
1998’de 450 milyon mark olan şirketin cirosu, geçen yıl yaşanan kriz nedeniyle 350 milyon marka düştü. Uçak sayısı da üçe gerilerken, seferleri aksamaya başladı. Bir süredir faaliyetlerini zorlanarak sürdüren şirket, personelinin büyük bir kısmını da işten çıkarmıştı.
Şirketin yüzde 90 hissesine sahip olan Özcan Toplar, aynı zamanda Belkonti, Salamis Bay gibi tesisler ile tekstil sektöründe Benteks şirketinin sahibi.

Lale’de hüzünlü ayrılık
SİNAN TOROS İstanbul
Türk Sivil Havacılığı’na 16 yıldan bu yana hizmet veren Türkiye’nin “Lale" amblemli en büyük özel havayolu şirketi olan İstanbul Havayolları, önceki gece Berlin - İstanbul arasında gerçekleştirdiği son uçuşla faaliyetlerine son verdi. Uçuşların durdurulduğunu Berlin - İstanbul seferi sonrası öğrenen hostesler, Atatürk Havalimanı’nda gözyaşlarını tutamadı.
Son seferinde 31 yolcu ile İstanbul’a gelen İstanbul Havayolları’nın iki pilot ve dört hostesten oluşan uçuş ekibi, uçuşların durdurulması kararını Atatürk Havalimanı’na indiklerinde öğrendiler. Kabin Amiri Nilgün Uyan, şirketin uçuşları durdurmasından büyük üzüntü duyduğunu söyledi.
Personele yapılan yazılı açıklamada da çalışanların iş akitlerinin durumu ve alacakların ödenmesine ilişkin planın kendilerine en kısa sürede bildirileceği ifade edildi. Şirketin Antalya istasyonu çalışanlarınca yapılan açıklamada da haziran, temmuz ve ağustos maaşları ve vergi iadelerinin ödenmediği belirtildi.

18 aydır mali krizdeydi
Uçuşlarını durdurma kararı alan İstanbul Havayolları, mali darboğaza bundan 18 ay önce girdi. Turizm sektörünün 1999 yılında yaşadığı kriz nedeniyle sıkıntı yaşayan şirket, uçaklarını birer birer elinden çıkardı.
Kanal E’nin haberine göre leasing şirketleri tarafından uçaklarına el konan İstanbul Havayolları’nın 19 uçak sayısı bir buçuk yılda üçe düştü. En büyük borcunun General Electric’in leasing şirketine ait olduğu belirtilen İstanbul Havayolları’nın toplam borcunun 20 milyon dolar olduğu kaydediliyor. Tüm giderlerin dolar üzerinden olmasına karşılık havayolu şirketlerinin gelirinin mark üzerinden olması ve markın dolar karşısında hızla değer yitirmesi istanbul Havayolları’nı bugünkü durumuna getiren son faktör oldu.
Yaklaşık bir ay önce Eximbank tarafından verilen 5 milyon dolarlık kredi de şirketi kurtarmaya yetmedi.