Gaz ihalesinde 'kurban' pazarlığı

Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından gerçekleştirilecek Başkent Doğal Gaz A.Ş’nin özelleştirilmesi ihalesini Global Enerji Ortaklığı kazandı.

İhalenin açık artırma bölümünde en yüksek teklif 1.606 milyon dolarla Global Enerji ortaklığı tarafından verildi. Komisyon Başkanı Arık'ın ısrarları sonucunda teklif 1 milyar 610 milyon dolara yükseltildi.

Son olarak Çalık Grubu'nun da çekildiği ihalede adeta kurban pazarlarında yaşanan ve tarafların birbirlerinin ellerini dakikalarca bırakmadığı garipsenen bir pazarlık yaşandı. 

1.606 milyar dolarla en yüksek teklifi veren Global Enerji Ortaklığı, Komisyon Üyesi Ahmet Arslan tarafından 4 milyon dolarlık artırım için psikolojik baskı altına alındı. Bir süre sessiz kalan Global tarafı canlı yayınlanan ihalede mecburi bir artırımla teklifini yükseltti.

Zorlu ilk turda elendi

Açık artırmanın ilk turunda Zorlu Petrogaz elendi. İhale Komisyon Başkanlığını Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Vekili Zübeyir Arık’ın yaptığı ihaleye, Akfen Holding, Zorlu Petrogaz, Çalık Enerji, Gaznaturel-Nurol, Limak İnşaat, Elektromed, Global Yatırım Energaz teklif verirken, Güriş ise ihaleye teklif verdiği halde ihalenin başlamasına çok az bir süre kala, "teşekkür mektubu" vererek ihaleden çekildiğini açıkladı.

Kapalı tekliflerin değerlendirilmesi neticesinde elenen firmalar Akfen Holding, Gaznaturel-Nurol Holding ve Limak Holding oldu. İhalede, daha sonra açık artırmaya geçilirken, kapalı teklifte verilen en yüksek tutar olan 1 milyar 606 milyon dolarlık rakam ihale başlangıç tutarı olarak belirlenirken, artırım aralığı da 1 milyon dolar olarak belirlendi.

1.5 saatlik aranın ardından yapılan açıklamada ihaleye gelen en yüksek teklif 1 milyar 601 milyon dolar  oldu. Bu fiyat üzerinden açık artırmaya geçildiğinde USD Çalık Grubu ve Global Enerji Ortaklığı mola alan teklif sahipleri oldu. Teklif sahipleri görüşme odalarında değerlendirme yaptığı için ihaleye ara verildi.

Daha sonra sözlü turlara geçildi. Sözlü turda Çalık Enerji ve Elektromed A.Ş. ilk turda çekilirken, Global Yatırım Energaz da teklifini artırmayarak, sözlü turdaki teklifinin 1 milyar 606 milyon dolar olduğunu açıkladı. Komisyon ile Global arasında yaşanan pazarlık aşamasında Global teklifini arıtrmayacağını bir kaç kez yinelemesine rağmen 4 milyon dolarlık artırımı yapmaktan kaçınamadı.

1.5 saat ara verildi

Komisyon Başkanı Arık, ihale sırasında yaptığı açıklamada, kapalı tekliflerin alındığını, en düşük teklif veren Zorlu Petrogaz’ın elendiğini ve revize teklifler için kalan katılımcıların her biriyle 15 dakika birebir görüşme yapmak için toplantıya 1,5 saat ara verildiğini açıkladı. Bu arada Ankara’nın yıllık gaz tüketiminin 3,2 milyar metre küp olduğu belirtiliyor. Büyükşehir Belediyesinin, BOTAŞ ve Hazineye toplam 850 milyon dolarlık borcunu ödeyeceği ve paranın geri kalan kısmının da ulaşım ve altyapı yatırımlarında kullanılacağı ifade ediliyor.

İhalede soru işaretleri

Başkent Doğalgaz Dağıtım Anonim Şirketi’nin özelleştirme ihalesinde bazı soru işaretleri ortaya çıktı. İhale başlamadan siyah tekliflerin açılmasından, revize turlarda hiçbir sınır koyulmaksızın şirketlerden teklif gelmesine uzanan şaşkınlık yaratan uygulamalar görüldü. Başkent Doğalgaz Dağıtım Anonim Şirketi’nin özelleştirme ihalesi, diğer ihalelerde görülmeyen uygulamalara sahne oldu. İhalenin saat 16.00’da başlayacağı ilan edilirken, siyah tekliflerinin katılımcıların önünde değil, ihale başlamadan önce açıldığı görüldü. Katılımcılar ihalenin başında zarfların açılmasını beklerken birden ilk tur sonucuyla karşılaştılar. İhalenin belirli bir yönteminin olmaması kafaları karıştırırken, kapalı zarfla eleme yapılması yerine şirketlerle birebir görüşme için ihalenin hemen başında 1.5 saat ara verilmesi şaşkınlık yarattı.

Fiyat söylemeden teklif istediler

Revize teklif aşamasında şirketlerle birebir yapılan görüşmelerde en yüksek teklif açıklanmadan, "En yüksek teklifin altındasınız fiyatınızı arttırın" denildiği öğrenildi. Bu nedenle şirketler tekliflerini revize etmediler. İhale Komisyonu Üyesi Ahmet Arslan şirketlerle yapılan görüşmelerde arap atları gibi yarışılacağının vaad edildiğini belirterek, açık arttırma sırasında şirketlere, "Arap atlarını görmek istiyoruz, bakalım hangileriniz hızlı çıkacak" dedi. Buna karşın açık arttırmada üç şirketten ikisi hemen çekilip kalap tek şirkette teklifini arttırmayınca Arslan, yoğun ısrarıyla dikkat çekti. Global-Energaz’ın fiyatı yükseltmemesi üzerine Arslan’ın ısrarla Ankaralılar için para istemesi de dikkati çekti. Global Yatırım Sahibi Mehmet Kutman’ın Arslan’ın tavrı üzerine yüzü asılırken, "İhaleyi sabaha kadar uzatabiliriz" çıkışı üzerine teklifi önce 1 sonra 4 milyar dolar arttırmak zorunda kaldı. Arslan ihalenin pazarlık aşamasında çekilen firmalarada "arap atları çabuk pes etti" şeklinde yorum getirdi.

Gazpromla ortaklık

Ankara doğalgaz dağıtım ihalesini kazanan konsorsiyumun üyesi Global'den bir yetkili, ortaklık ve gaz ihtiyacının temini için Rus Gazprom ile görüştüklerini söyledi. Ankara doğalgaz dağıtım ihalesinde en yüksek teklifi 1.61 milyar dolar ile Global-Energaz verdi. Reuters'ın sorularını yanıtlayan yetkili, ihaleye hazırlık aşamasında bazı şirketlerle görüştüklerini vurgulayarak, "Ancak Gazprom Türkiye'nin gaz ihtiyacının yaklaşık yüzde 60'ını karşılıyor ve güvenilir bir tedarikçi. Biz de bu aşamadan sonra, hem Ankara'nın ihtiyacının tedarik edilmesi, hem de ortaklık için Gazprom ile görüşüyoruz" dedi. Global yetkilisi, bir süre sonra Ankara'nın gaz ihtiyacının yıllık 5 milyar metreküpe çıkacağını, güvenilir bir tedarikçiden alınan gazın, arz güvenliği açısından da önemli olduğunu vurgulayarak, "Birkaç şirketle daha görüşüyoruz; ancak, Gazprom'un başarısı ve yaptıkları ortada. Son dönemde piyasanın serbestleşmesi adına yetkililerin açıklamalarına güvenerek böyle bir ortaklık gerçekleştirilebiliriz" dedi.