Kadir Topbaş: UNESCO Heyeti bizi rahatlattı

 İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, Birleşmiş Milletler (BM) Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Kültür Mirası heyetinin İstanbul’daki incelemelerine ilişkin, "Bu bir süreç, devam ediyor. Bir rapor hazırlayacaklar. Rapor sonra karara dönüşecek. Buradan olumsuz bir sonuç çıkacağını düşünmüyorum. Şu anda benim gördüğüm rapor olumlu çıkacak. Kendilerinin de ifadesi o" dedi. Topbaş, heyetin incelemelerine ilişkin AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, dünyada İstanbul gibi kültür miras listesinde bulunan tüm alanların, bilimsel bir kurum olan UNESCO tarafından takip edildiğini ve kültürel mirasın geleceğe taşınması adına yönetimlere destek verildiğini, yönlendirmeler yapıldığını, bilgi eksikliği varsa bilgi desteği sağlandığını söyledi. Bunun sadece bir denetim olarak düşünülmesi gerektiğini ifade eden Topbaş, "Yardımcı olmak adına adımlar atılıyor" diye konuştu.
Topbaş, İstanbul’un kültürel kimliği ile UNESCO’nun listesinde olan saygın bir kent olduğunu, ancak geçmişten günümüze kadar kültürel değerlerin korunması noktasında bu kentte bir çok hatalar yapıldığını, bazı değerlerin yok edildiğini söyledi. Göreve geldiğinde, bir mimar ve sanat tarihçisi olarak doğru adımlar atmak zorunda olduklarını ifade eden Topbaş, sözlerine şöyle devam etti: "UNESCO olmasa da bizim bunların farkında olmamız, buna göre adım atmamız gerekiyor. Ama maalesef bazı çevreler ve bazı kişilerce değerlendirmeler çok farklı yapıldı. Farklı ithamlarda bulunan insanlar oldu. Biz buna rağmen doğru yaptığımıza inandık ve adımlarımızı buna
göre attık. Tarihe, kente saygılı olduk. Gelen heyet burada 4 günlük bir çalışma yaptı. Özellikle üzerinde durulan alanlar başta olmak üzere, kendilerine medya yoluyla, bazı kurum ve kuruluşlarca veya ICOMOS tarafından verilmiş olan bilgiler değerlendirildi ve o noktalar başta olmak üzere yerinde incelemeler yapıldı."
Topbaş, bir mimar olan UNESCO Dünya Kültür Mirası Başkanı Francesco Bandarin ile bakış açılarında farklılık olmadığını, yaklaşık 2 saat süren görüşmesinde kendisine 2 yıl öncesine göre çok daha farklı bir noktaya gelindiğini ve mesafe katedildiğini ifade ettiğini söyledi. İstanbul’un çok kısa sürede bütün değerlerini toparlayabilecek güçte
olmadığını, ancak bu yönde adımlar attıklarını kaydeden Kadir Topbaş, Türkiye’de ilk yerel örnek olarak konservasyon ve restorasyon laboratuvarları ile ahşap atölyesi kurduklarını, taş atölyesi kurmak için çalışma yaptıklarını, bütün bunları daha bilimsel ve doğru bir çalışmayı yapmak amacıyla gerçekleştirdiklerini bildirdi.

UNESCO HEYETİNİN İNCELEDİĞİ ALANLAR

Kadir Topbaş, UNESCO heyetinin, 3 imparatorluğun yönetim merkezi olan tarihi yarımada, Galata-Pera bölgesi ve Haliç havzasında incelemelerde bulunduğunu ve özellikle Süleymaniye çevresi ile tarihi yarımadanın siluetine yönelik hassasiyetlerini dile getirdiklerini belirterek, bu çalışmalarda aynı duyguları paylaştıklarının ortaya çıktığını anlattı.
UNESCO Dünya Kültür Mirası Başkanı Francesco Bandarin kendisine, "Bir mimar meslektaşının belediye başkanlığı görevi yapmış olmasından dolayı memnuniyetini ifade ettiğini" dile getiren Topbaş, "Bu benim için onur verici. Bu kentte tarihi değerlere karşı bir saygının söz konusu olduğunu, bu konuda taviz vermek istemeyen bir belediye başkanının olduğunun fark edilmesi, beni oldukça memnun etti" dedi. Bilgilendirmeler sonucunda çalışmalarının takdir ve beğeni topladığını ifade eden Topbaş, şöyle konuştu: "Bu bilgiler doğrultusunda rapor hazırlayacaklar. Bu raporun bazı kimseler tarafından beklenen ve felaket bir sonuç yaratacak şekilde olmayacağını da görmüş olduk. Bir takım beklentileri olanlar vardı. Çok farklı yansımalar bekleyip, o farklı yansımalar, farklı kullanılacaktı. Bu çıkmadı, çıkmayacak da... Zaten bunu da biliyorduk. ’Biz de mimarız’ deyince, bunu farklı değerlendirdiler. Bu ifadeyi kullanırken, ’bu işi bilen birisiyiz. Adımlarımız buna göre atarız’ anlamında bunu söyledim. Ama bunu farklı yönden anlayanlar oldu. Demek ki biz haklıydık. Doğru iş yaptık, doğru iz bıraktık."

UNESCO’NUN GÖRÜŞÜ

Topbaş, incelemelerin ardından heyet başkanı Bandarin’in kendisine, "Size güveniyoruz. Şu andaki yapmış olduğunuz çalışma gayet güzel. Çok ciddi ilerleme kaydetmişsiniz. Gelecek adına endişemiz yok. Paralel çalışacağız" dediğini aktararak, sözlerini şöyle sürdürdü: "Bir rapor hazırlayacaklar. Rapor sonra karara dönüşecek. Buradan
olumsuz bir sonuç çıkacağını düşünmüyoru. Şu anda benim gördüğüm, rapor olumlu çıkacak. Kendilerinin de ifadesi o. Basın toplantısında ısrarla üzerine gidilmesine rağmen, bilimsel bakan bir insan orada doğru olan ne
ise onu söyledi. Bir eksikliğimiz olsa bunu da açık açık ifade ederdi. Biz zaten her türlü bilimsel eleştiriye açığız. İşi bilenler tarafından bize destek olunmasından da yanayız. İşi bilmeyenler farklı pencerelerden baktıkları için işi farklı noktalara taşıyorlar. Şu anda yaptığımız çalışmaların, tuttuğumuz yöntemin doğru olduğunu, 2 yıl içinde aldığımız mesafenin iyi olduğunu söylediler. Ama tabii bu bir süreç devam ediyor. Kültürel zenginliğimizi biz ve bizden sonraki
kuşaklar da geleceğe taşımak için aynı gayreti göstereceklerdir. Çok kolay bir yöntem değil. Dünyada halen uzmanlar tarafından yöntemler üzerinde tartışılıyor. Bir netlik yok. Ama bizim burada yaptığımız çalışmalarla ilgili doğru bir adım attığımızı, koruma kullanma dengesini mutlaka kurmamız gerektiğini anlattım. Bunu kurmadığınız takdirde
çöküntü alanları ortaya çıkabiliyor. Bunu yaparken doğru olan şu... Özgün malzemeyle, özgün yöntemlerle yapmak. Bunun için de hem konservasyon ve restorasyon laboratuvarlarını, ahşap atölyesini bunun için kurduk. Burada vatandaş da, bu işi yapan uzmanlar da gelsin teknik bilgi alabilsin. Ahşap kitabı çıkardık. Heyet şu anda şurasını özellikle yapın, şu noktaya girin, burayı özellikle yapın demedi. Bir nokta gösterilmedi."

FOUR SEASONS OTEL’DE ÇALIŞMA

Kadir Topbaş, UNESCO Heyeti Başkanı Bandarin’in basın toplantısında Four Seasons ile ilgili "ortada bir vahamet görmediğini" ifade ettiğini hatırlatarak, "Bir gazetemizde bu pehlivan tefrikasına dönmüş idi. Kıyamet kopartıldı. Öyle bir vahamet görmediler. Ben de böyle bir vahamet görmedim. Kaldı ki, Büyükşehir Belediyesiyle ilgisi yok. Karar
noktasında, icra noktada olmamasına rağmen bizi bile içine çekmeye çalıştılar. Dünyada örnekleri var. Bu alanların nasıl kullanıldığına ilişkin. O tarzda bir çalışma yapılıyor. Oradaki müsaadeler o boyutlarda. Tabii ki hassasiyet gösterilmesi gerekiyor" dedi. Galaport projesinde de bir önceki UNESCO heyetine projeyi sorduğunda, bilmediklerini, sadece bahsedildiğini ifade ettiklerini anlatan Topbaş, orada da mevcut yapıların sadece cephelerinin giydirileceğini, farklı bir yapı yapılmayacağını, ancak kamuoyunun farklı oluşturulduğunu söyledi.

"METRO KÖPRÜSÜ SÜLEYMANİYE’Yİ ETKİLEMEYECEK"

Topbaş, metro için Haliç üzerinde yapılacak köprü projesinde de bir değişiklik olmadığını, sadece tasarıma ilişkin tatbikat projeleri yapılırken, taşıyıcı ayakların kalın kaçarak hantallaşmaması için bu kesitlere dikkat edildiğini söyledi. UNESCO heyeti ile de bu konuyu konuştuklarını ve hassasiyetlerini söylediklerini, onların da "güvenlerini" ifade ettiklerini belirten Topbaş, "Ortaya bu şehirde yüzyıllarca yaşayacak güzel bir eser çıksın. Yanlış bir şey çıksın istemiyoruz. Alternatif proje yok. Geçmişte 11 tane geldi. Hassasiyet göstereceğimizi ifade ettik. Orada binaları,
gövdeyi, Süleymaniye Camisi’ni basacak, etkileyecek bir köprü olmasın istiyoruz. Sinan’a karşı saygısızlık yapamayız" diye konuştu. Kadir Topbaş, atılan doğru adımların iyi niyet ve samimiyetlerini gösterdiğini, tarihi yarımada, sur çevresi ve Galata-Pera bölgesinde önemli çalışmalar yaptıklarını, bunun da devam edeceğini bildirdi. Metro çalışmaları kapsamında Yenikapı’daki arkeolojik kazıların büyük bir hassasiyetle sürdürüldüğünü hatırlatan Topbaş, "Eğer tarihe saygı duymamış olsaydık, geçmiş dönemlerde yapıldığı gibi bir gecede dozerlerle yok ederdik, kimse farkında bile olmazdı" dedi. Topbaş, Türkiye’de herkesin, bilmediği, ilgi alanında dahi olmayan konular üzerinde ahkam kestiğini ve ön yargılı infazlar yapıldığını savunarak, bunun yanlış olduğunu, işi bilen, politik olmayan, bilimsel
bakabilen insanların yorum yapması gerektiğini ifade etti.

SULUKULE

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, Sulukule olarak bilinen ve yenileme alanı olarak ilan edilen Hatice ve Neslişah Sultan mahallelerinde yapılacak çalışmaları bilmeden eleştiri yapılmasını da doğru bulmadığını söyledi. Orada yaşayan 1016 ailenin, bir odada iki aile, tuvaleti, banyosu, hatta mutfağı olmayan çok kötü şartlarda yaşadıklarını, bölgenin bir sur bandı olduğunu dile getirek, şunları kaydetti: "Sur bandında, bu tarihi çevrede siz bu kadar aileyi alacak kadar büyük yapılar yapamazsınız. Katlı binalar yapamıyorsunuz. Yapabileceğiniz şey koruma amaçlı imar planında öngörülen boyutta. Bu da 2-3 kat. Bunu yaptığınız zaman da oradaki barınabilecek aile sayısı 600-700’lere düşüyor. Aradaki farkı bir yerde konuşlandırmanız lazım. Bütün mesele bu. Ya ’bu böyle gelmiş böyle gider. Kalsın’ diyeceksiniz. Aile nüfus artıkça odaları paylaşım artacak. Çocuğunu yıkadığında suyunu dışarı atacak. Ya da ’medeni yaşam, sağlıklı yaşam lazım’ diyeceksiniz. Bu kadar nüfusu burada barındıramıyorsanız, bir kısmını başka bir yere taşıyacaksınız. Kalanlar da orada yaşamaya devam edecek. Bu insanlar gidip başka insanlar gelecek değil buraya. Heyet bu çalışmayı doğru buldu. Bu bir sosyal proje. Başka yöntem yok ki. Öneri ne. Bunu tenkit edenler neyi öneriyorlar. Desinler ki şöyle bir yöntem... Orada yaşayan insanlar kendi kültürünü devam ettirecek. Yine darbukasını çalacaksa çalsın. Kemanını çalacaksa çalsın. Kim kemanını darbukasını bıraksın diyor ki."

"RAHATLADIK"

Topbaş, UNESCO heyeti gelmeden önce üzerlerinde çok ciddi bir baskı kurmaya çalışıldığını ve yanlış bilgilendirmeler, manipülasyonlar sonucunda kendisinde de endişe oluştuğunu ifade ederek, şöyle konuştu: "Ben şuna bakıyordum. Bilimsel bir kuruluş, bilimsel bakarsa bunlar zaten problem değil. Tabii bilimsel bakıldığı için sorun çıkmadı. Yani onların beklediği sonuç çıkmadı. Ve rahatladık tabii ki. Bu baskının, bilime ve gerçek bilim adamlarına fazla tesir etmediğini gördüm. Bundan da çok memnunum. Sonuç olarak bir stres vardı. O stresin verdiği bir sıkıntı, çalışan arkadaşlarımızın özellikle ne kadar strese girdiklerini biliyorum. Kalktı üzerlerinden..."
Kadir Topbaş, sadece İstanbul’daki değil, dünyanın diğer ülkelerindeki kültürel mirasın korunması ve UNESCO’nun daha aktif çalışması için Birleşik Kentler ve Yerel Yönetimler Birliğinin Eş Başkanı olarak birlik toplantısında bu konuyu dile getireceğini, Eylül veya Ekim ayında İstanbul’da yapılacak toplantıya da UNESCO Başkanını davet ederek bir konuşma yapmasını isteyeceğini bildirdi.