Kaynağı belirsiz döviz kaçtı cari açık dörde katlandı

Merkez Bankası, ülkeye döviz giriş ve çıkışlarını açıklamakta kullanılan ödemeler bilançosu Ocak 2004 rakamlarını açıkladı. Mal, hizmet ve yatırım dengesinin 962 milyon dolar eksi olduğu ocak ayında cari açık 784 milyon dolar olarak gerçekleşti. Beklentilerin üzerinde çıkan açık 189 milyon dolar olan geçen yılın ocak ayına göre yüzde 314 arttı. Türkiye ekonomisinin dikkatle izlediği verilerin başında gelen cari denge 2004 yılının ilk ayında beklentilerin üzerinde açıkla kapandı. 2003 Ocak ayına göre dört kat artan cari açık bu yılın ilk ayında 783 milyon dolara yükseldi. 2003te sisteme kaynağı belli olmayan 5.1 milyar dolar giriş olurken bu yılın ocak ayında rakam 1.2 milyar dolar eksiye döndü. Bu çıkış cari açığın artmasına neden oldu. Bilançonun ikinci kısmı olan sermaye hesabında da geçen yıla göre düşüş gerçekleşti. Geçen yıl ocak ayında 3.2 milyar dolar olan sermaye hesabı bu yılın aynı döneminde yüzde 25 azaldı ve para girişi 2.4 milyar dolarda kaldı. Hesabın artıda çıkmasını sağlayan temel unsur ise net portföy yatırımlarının (kısa vadeli sermaye) ocak ayını 1.4 milyar dolar artıda kapatması oldu. Kısa vadeli sermaye girişinin ana nedeni ise hükümetin yurtdışından sağladığı 1 milyar 534 milyon dolarlık borçlanma oldu. Sermaye hareketi azaldı Geçen yıl cari açığın tehlikeli boyutlara ulaşmasını önleyen net hata - noksan kaleminde ise ocakta ciddi çıkış oldu. Aralık 2003teki 2.2 milyar dolarlık girişle aylık bazda rekor kıran net hata - noksan kalemi ocak ayını 1.2 milyar dolar ekside tamamladı. Genellikle yastıkaltındaki paranın sisteme girmesi ya da çıkması olarak tanımlanan net hata - noksandaki bu çıkış dış ticaret açığıyla birlikte cari açığı yükselten unsur oldu. Net hata, Iraktaki gerginliğin tırmanışa geçtiği Ocak 2003te 944 milyon dolar eksi olmuştu. Paralar sistem dışına Merkez Bankasının sınıflama değişikliğine gitmesi nedeniyle cari açık başta olmak üzere birçok kalemin tutarları değişti. İşçi gelirleri ile turizm gelirleri, navlun giderleri ile gelirleri inşaat hizmetleri ile diğer hizmetler arasında yapılan değişiklikler bu kalemlerin tutarlarını değiştirdi. Bu değişiklikler nedeniyle daha önce 6.8 milyar dolar olan 2003 cari açığı 6.6 milyar dolar, 5 milyar 221 milyon dolar olan net hata ve noksan kalemi ise 5.1 milyar dolar olarak açıklandı. 2003 rakamları revize edildi Yüksek reel faizler nedeniyle kısa vadeli sermaye hareketleri konusunda sıkıntı çekmeyen Türkiye geçen yıl olduğu gibi bu yılın ilk ayında da doğrudan yatırım çekmeyi başaramadı. Doğrudan yabancı yatırım girişinin 72 milyon dolar, çıkışının 54 milyon dolar olduğu Ocak 2004te, net doğrudan yabancı sermaye girişi 18 milyon dolarda kaldı. Rakam geçen yılın aynı döneminde 6 milyon dolar çıkışla kapanmıştı. Doğrudan yatırım gelmedi Cari işlemler hesabı -189 -783 314.3 - İhracat 3.691 4.670 26.5 - İthalat -4.125 -5.576 35.2 Mal dengesi -434 -906 108.8 - Hizmet gelirleri 842 1.117 32.7 - Hizmet giderleri -565 -722 27.8 Mal ve Hizmet dengesi -157 -511 225.5 - Yatırım gelirleri 179 271 51.4 - Yatırım giderleri -426 -722 69.5Mal- hiz. - yat. dengesi -404 -962 138.1 - Cari transferler 215 179 -16.7Sermaye hesabıFinans hesabı 3.204 2.405 -24.9 - Yurtdışında doğrudan yatırım -38 -54 42.1 - Yurtiçinde doğrudan yatırım 32 72 125.0 - Portföy Hesabı - varlıklar -218 -105 -51.8 - Portföy Hesabı - yükümlülükler 1.326 1.516 14.3 - Diğer yatırımlar - varlıklar 1.615 573 -64.5 - Diğer yatırımlar - yükümlülükler 487 403 -17.2Net hata ve noksan -944 -1.205 27.6Genel denge 2.071 417 -79.9 Cari açık yüzde 314 arttı (milyon dolar)