2 mil açıkta açlık oyunları

15 Temmuz darbe girişminin ardından kayyum atanan, ardından TMSF’ye devredilen Naksan Holding’e ait kuru yük gemisi Vera 9, aylardır Tuzla açıklarında demirli. 181 metre uzunluğundaki gemi, en son Samsun limanından Tuzla’ya çekildi. Tuzla’ya geldiğinde üzerindeki mürettebat sayısı 22 iken, şirket 15 kişinin birikmiş ücretlerini vererek gemiden indirdi. Ancak kalan 7 gemi adamı, aylardır İstanbul’a 2 mil açıkta öylece bekliyor. Sözleşmeleri gereği gemiyi de terk edemeyen personel çaresiz.

Gemide yakıt yok, erzak kıt kanaat, su ise kritik düzeyde. Milliyet, bir insanın yaşam koşullarından çok uzakta aylardır denizin ortasında bekleyen Vera 9’a çıktı, mürettebatla konuştu.

Banka SMS gönderiyor

Türkiye Denizciler Sendikası’nın örgütlü olduğu gemide hizmet veren 7 personel uzun süredir ücretlerini alamıyor. Bunun da ötesinde içme suyu, kumanya ve yakıt gibi gemide bulunanların hayati gereksinimlerini karşılayacak ihtiyaçlardan da uzaklar. Gemide, ışık ve havalandırma sistemi için belirli miktarda yakıt bulunması gerekiyor. Aksi halde durum gemi ve liman güvenliği açısından son derece tehlikeli. Personelin hepsinin ailesi ve ödemesi gereken faturaları bulunuyor. Ev kiralarını ve kart taksitlerini ödeyemedikleri gibi ailelerinden de uzaktalar. Gemide makineci olarak çalışan Ahmet Atalık, birikmiş alacakları yüzünden her gün telefonuna gelen banka SMS’lerini gösteriyor. Şirkette 3 aya yakın alacağı olduğunu belirten Atalık’la konuşurken telefonu çalıyor. Arayan borcu olduğu bir bankanın görevlisi. Görevliyle ilk başlarda sakin konuşmaya çalışsa da kendine hakim olamayan Atalık, telefonu kapattıktan sonra göz yaşları içinde, “Görüyorsunuz. Her gün alacaklılarım arıyor. Bir yandan burada insani koşullardan uzakta yaşamaya çalışırken bir yanda da bunun stresiyle mahvoluyoruz. Bu sanki psikolojik bir savaş” diyor.

‘Gıda kritik eşikte’

Gemi mürettebatından Behçet Metin Dönertaş ise, 2. makinacı olarak gemide. Alacakları ödenene kadar gemide kalmak zorunda olduklarını belirten Dönertaş “Ne adam akıllı kumanyamız var, ne de suyumuz” diyen Dönertaş, “İstanbul’a 2 mil açıkta sefil haldeyiz. Ancak sesimizi kimseye duyuramıyoruz” diyor. İbrahim Bay ise, gözüyle ilgili acilen sağlık hizmeti alması gerektiğini belirterek söze başlıyor. Göz akıntısı yoğunlaşan Bay, “Acilen doktora gitmem gerekiyor. Kumanyamız, suyumuz kritik eşikte. Şirket alacaklarımızı ödemeden gemiyi terk etmek istemiyoruz. Aileme karşı sorumluluklarım var. Acilen ne gerekiyorsa yapılsın” ifadelerini kullanıyor.

Psikolojileri bozuldu

Gemicilerin bu durumunun ne kadar devam edeceği bilinmiyor. Şirket, mürettebata en geç hafta sonuna kadar alacaklarının 3’te 1’ini ödeme sözü verdi. Ancak bu söz yerine getirilmezse akıbetlerinin ne olacağı konusunda hiçbir fikirleri yok. Gemideki tüm zorluklar personelin psikolojilerini de bozmuş. Zaman zaman yükselen ses tonları, anlaşmazlıklar sürecin onlar için psikolojik savaş niteliği taşıdığını da gösteriyor.

‘Gri bayrak endişesi’

Türkiye Denizciler Sendikası Deniz Nakliyat ve Armatörler Şubesi Başkanı Fatih Özpınar, “Dünya gemi tonajının yüzde 91’ine sahip ILO üye ülkelerinin yüzde 79’u tarafından uygulanmakta bulunan MLC 2006 - Denizcilik Çalışma Sözleşmesi uyarınca mevcut durum ülkemizin itibarı açısından çok kötü. Türkiye ticari denizciliği ‘beyaz bayrak’ listesinden ‘gri bayrak’ listesine geçme sınırına geldi. Bu şu anlama geliyor, Türk bayrağının asılı olduğu gemilerin itibarı kaybolacak. Dünyadaki tüm limanlarda denetimler ve prosedürler artacak. Bu da denizcilik sektörü açısından çok büyük bir olumsuzluk. Gemi mürettebatının alacaklarının ivedilikle ödenip gemiden tahliye edilmeleri gerekiyor. Türk armatörler de personellerinin alacaklarını geciktirmemeli” dedi.

Şirket sahibi Turgay Koçer de personelin yaklaşık 45 bin doları bulan alacaklarının 3’te 1’nin bu hafta sonuna kadar ödeneceğini belirterek, geri kalan ödemeyi de işçilere düzenlecek çekle tamamlayacaklarını söyledi.