120 yıldır aranan kitabe depoda çıktı

Osmanlı Padişahı Kanuni Sultan Süleyman’ın Kudüs’teki kayıp kitabesi, 120 yıl aradan sonra İsrail Devlet Müzesi’nin deposunda ortaya çıktı. Yıllardır akıbeti merak konusu olan ve birçok araştırmacının peşine düştüğü kitabe; Arap Dünyası Araştırma Merkezi Başkanı Mehmet Tütüncü tarafından gün yüzüne çıkartıldı. Alman Kayzeri Wilhelm’in 1898’deki Kudüs ziyareti sırasında yıkılan Kudüs Surları’nda bulunan ve sonrasında sırra kadem basan Kanuni’ye ait kitabe; Osmanlıların hilafetin sahibi olduğunu ilk kez ilan eden ferman niteliğinde.

‘Takas edilebilir’

1533 tarihli kitabede Kanuni Sultan Süleyman, kendisini, ‘dünyanın tek hakimi’, ‘ufukların efendisi’, ‘hilafetin gerçek sahibi’ olarak tanımlıyor. Arap Dünyası Araştırma Merkezi Başkanı Tütüncü, kitabenin Osmanlı tarihi açısından çok önemli olduğuna dikkat çekerek; “Bilindiği üzere Yavuz Sultan Selim, Mısır’ı fethettikten sonra hilafet Osmanlı’ya geçmiş, ancak Yavuz, hiçbir zaman halife olduğunu dil egetirmemişti. Yavuz’dan sonra tahta çıkan Kanuni, kendisini Halife olarak ilan etti. İsrail Müzesi’nin deposunda bulduğum kitabe Osmanlı’daki halifeliğin ilk ilanı özelliğine sahip. Daha da önemlisi İsrail Başbakanı Netanyahu, İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde bulunan İsrail’in en eski yazıtı olan Siloam Kitabeleri’ni istiyor. Siloam Yazıtı 1880’de Kudüs’te yapılan kazılarda bulunmuş ve o zamanki Osmanlı Müzesi’ne getirilmişti. Netanyahu, Arkeloji Müzesi’ndeki kitabelere karşılık Osmanlı dönemine ait kitabelerin Türkiye’ye verebileceğini açıklamıştı. Muhtemelen Kanuni’ye ait kayıp kitabeyi takasta kullanmak istiyorlar” dedi.

‘Toprağa gömülüydü’

Tütüncü, kayıp kitabenin serüvenini ise şöyle anlattı: “Uzun araştırmalar sonucunda Kudüs’e yaptığım son ziyarette, kitabenin İsrail müzesinin deposunda olduğunu öğrendim. Depoda yaptığım araştırmalardan sonra kitabeyi fotoğrafladım. Kitabe, geçmişte Yafa kapısı ile Kudüs kalesinin arasındaki surda bulunuyordu. Yafa kapısı Kudüs sur içinin ana kapısıdır. İç kalesi ise bir hendekle çevrilidir. Kitabe bu surun üzerindeydi. Ancak Alman Kralı II. Wilhelm 1898’de Kudüs’ü ziyaret ettiğinde, kralın heyetiyle rahatça geçebilmesi için bu hendek doldurularak surlarda bir kapı açıldı. Kayzer ile kafile buradan içeri girdi. Kanuni’ye ait kitabe de hendeğin doldurulması sırasında yere gömüldü. İşte bu sur açılışında kitabe kaybolmuş ve yıllardır nerede olduğu bilinmiyordu.”

‘Ufukların efendisi’

120 yıl sonra İsrail Devlet Müzesi deposunda bulunan kayıp kitabede şu ifadeler yer alıyor: “İslam’ın surlarını korumak için yapılan bu kulenin (rabad) yapılmasını emreden, iktidarının gücü ve kuvveti ile putlara tapmayı engelleyen, Dünya milletlerinin hâkimiyetini elinde tutan, ufukların efendisi, temlik yoluyla hilafetin başı olmayı hak etmiş Sultan oğlu Sultan Süleyman Han’dır.”